Nikšić je sredinom oktobra živio u znaku evropske saradnje i lokalnog entuzijazma. Grad je, na dva dana, postao mjesto susreta ideja, raymjene iskustava i zajedničkih planova za urbanu održivu budućnost.
U modernom prostoru Tehnopolisa, 20. oktobra, okupili su se predstavnici crnogorskih opština koje učestvuju u mrežama programa URBACT i programu učenja URBACT Pioneers Accelerator. Učesnici su razvili živu diskusiju o projektima, benefitima učešća u ovom programu, izazovima koje dijele predstavnici lokalnih samouprava, razmjenjujući mišljenja, ideje, i iskustva. Razgovor o mogućnostima sprovođenja održivih planova, kreiaranih u okviru ovog Programa ispunili su prostor osjećajem zajedničke misije i želje da njihove ideje prerastu u konkretna rješenja za lokalnu zajednicu.
Predstavnici Bijelog Polja, Berana, i Budve su govorili o svojim integrisanim akcionim planovima, mikro akcijama koje su sproveli, ali i novim prijateljstvima koja su sklopili. Učesnici programa učenja URBACT Pioneers Accelerator iz opština Herceg Novi, Tivat, i Nikšić, su govorili o značaju ekspertske podrške koju URBACT pruža, dok su predstavnici Mjesne zajednice Stara Varoš prenijeli entuzijazam za primjenu inovacija evropskih gradova na naše društvo. Govorili su i o svojim doprinosima, kao i sličnostima i razlikama između izazova gradova Zapadnog Balkana, i Evropske unije. S obzirom da je skoro odobreno 25 novih mreža za prenos dobrih praksi, među kojima su i Bijelo Polje, Kolašin, i Plav, predstavnica Kolašina je govorila o dobroj praksi koju će usvojiti.
Već sjutradan, Nikšić je ugostio konferenciju „URBACT i opštine: zajedno preko granica“, koja je okupila predstavnike opština i institucija iz cijele Crne Gore. Konferenciju su uvodnim govorima otvorili Jasna Bulatović, načelnica Direkcije za inter-regionalne programe u Ministarstvu evropskih poslova, i Milorad Zečević, sekretar Sekretarijata za komunalne poslove i saobraćaj u Opštini Nikšić.
Predstavljene su mreže za planiranje akcija. Predstavnici Berana, Budve, i Bijelog Polja privode svoje aktivnosti kraju. Priča mreže Econnecting o idejnom rešenju problema urbane mobilnosti, povezivanja ruralnog sa urbanim dijelom Berana, i prvoj biciklijadi koja je održana u Beranama, motivisala je prisutne da razmisle o mogućnosti primjene sličnih rešenja u drugim gradovima. Budva je kroz mrežu Cities After Dark, već pomjerila utabane turističke staze ih iz centra u druge djelove grada, i unijela relevantne podatke u aplikaciju koja će unaprijediti kulturni i zabavni život Budvana i turista.
Iz Bijelog Polja su predstavili svoja dva projekta, Breaking Isolation, i In4green. Mreža Breaking Isolation koja se bavi pitanjem socijalne kohezije, i smanjenja usamljenosti, naročito među starijom populacijom, ostavila je snažan utisak na prisutne. Ova mreža, koja vrca od kreativnosti, ima čak i svoju pjesmu punu emocija i dobrih poruka. Mreža In4green nas je vratila na praktične priče, i pitanja ekonomije i industrije koje treba prilagoditi klimatskim promjenama.
Nakon prvih mreža koje su otvorile put Crnoj Gori za dalje aktivno učešće u programu URBACT, učesnici programa učenja su predstavili svoje iskustvo. Trenutno se spremaju za organizaciju Laboratorija za akcije koje će tokom novembra održati u Herceg Novom, Nikšiću, i Tivtu.
U mreži za prenos inovacija Cities 4 Co-housing učestvuje Mjesna zajednica Stara Varoš. Mreža ima za cilj da promoviše pristup pristupačnom stanovanju, istovremeno obnavljajući ojsećaj zajedništva – oživljavajući oblike života koji naglašavaju solidarnost, održivost i međusobnu podršku koji su karakterisali našu kulturu. Tako Cities 4 Co-housing doprinosi oblikovanju pravednije i otpornije urbane budućnosti.
Na panelima su se nizale priče o projektima koji su već donijeli vidljive promjene u gradovima, dok su učesnici spontano razmjenjivali kontakte i ideje za nove zajedničke inicijative. Govorilo se o ulozi lokalnih samouprava u procesu pristupanja Evropskoj uniji, o tome koliko je važno jačati kapacitete za korišćenje evropskih fondova i graditi institucije koje mogu iznijeti složene razvojne projekte. Svaki primjer iz prakse dočekivan je s pažnjom i odobravanjem, a posebno su se izdvajale priče o uspješnim saradnjama koje su prevazišle granice između gradova i država.
Danas osam crnogorskih opština aktivno učestvuje u deset mreža URBACT programa, čime su obezbijeđene bespovratne donacije u iznosu od oko 670.000 eura iz fondova Evropske unije. U mrežama za akciono planiranje učestvuju Berane, Bijelo Polje i Budva, dok mjesna zajednica Stara Varoš iz Nikšića doprinosi mreži za prenos inovacija. U programu URBACT Pioneers Accelerator učestvuju Herceg Novi, Nikšić i Tivat, a nedavno su i Bijelo Polje, Kolašin i Plav započeli svoje učešće kroz mreže za prenos dobrih praksi.
Konferencija u Nikšiću bila je više od institucionalnog događaja – bila je podsjetnik da su povezivanje i znanje najjači resursi koje zajednice imaju. Dok su se učesnici rastajali uz dogovore o novim susretima, u sali je vladala energija zajedništva i osjećaj da je evropska saradnja već tu – u ljudima, razgovorima i planovima koji se rađaju. URBACT je još jednom pokazao da promjene počinju upravo ovako: uz otvoren dijalog, volju da se uči i spremnost da se granice prelaze zajedno.
