Βρότσλαβ: μία πόλη σε μετάβαση
Βρισκόμενο κατά μήκος του ποταμού Όντερ στη νοτιοδυτική Πολωνία, το Βρότσλαβ είναι γνωστό για τις γέφυρές του -όχι μόνο κυριολεκτικά (στην πόλη υπάρχουν περίπου 100 γέφυρες), αλλά και μεταφορικά καθώς η πόλη έχει γίνει συνδετικός κρίκος με πόλεις στην Πολωνία, την Ευρώπη και ακόμα παραπέρα!
Η πόλη είναι πυκνοκατοικημένη με περισσότερους από 640.000 κατοίκους και κατατάσσεται στη τρίτη θέση στην Πολωνία όσον αφορά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Για περίπου μία χιλιετία το Βρότσλαβ έχει διανύσει τις αλλαγές που προκάλεσαν οι μοναρχίες, οι παγκόσμιοι πόλεμοι, καθώς και η κοινωνική, αρχιτεκτονική και βιομηχανική μεταμόρφωση. Αμέσως μετά τη Βαρσοβία και την Κρακοβία, το Βρότσλαβ έχει αναδυθεί ως κόμβος για τις πολωνικές βιομηχανίες της πληροφορίας και των επικοινωνιών.
Όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, το Βρότσλαβ αντιμετωπίζει τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που συνοδεύουν την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και την κατάλληλη αξιοποίηση κατοικημένων, πράσινων, αγροτικών και εγκαταλελειμμένων χώρων της πόλης. Με τη σειρά της, η πόλη έχει αγκαλιάσει τους στόχους της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα, κυρίως ως μία από τις 112 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις που υποστηρίζονται από την Αποστολή Πόλεων της ΕΕ και μέσω συνεργατικών προσπαθειών βιώσιμης αστικής ανάπτυξης με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.
"Το Βρότσλαβ είναι μια ζωντανή, καλλιτεχνική, όμορφη πόλη που συμμετέχει στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη μέσω διαφόρων δικτύων URBACT τα τελευταία χρόνια. Κατά τη διάρκεια του URBACT City Festival, οι συμμετέχοντες θα ανακαλύψουν όχι μόνο τις καλές πρακτικές του Βρότσλαβ, αλλά θα ζήσουν μια πλήρη τοπική εμπειρία με επισκέψεις στην πόλη και θερμή φιλοξενία από τους ντόπιους και τη διοίκηση της πόλης. Θα πρέπει να είστε εκεί για να το καταλάβετε!»" – Τζένη Κουτσομάρκου, Επικεφαλής Μονάδας, Γνώση & Επικοινωνία, Κοινή Γραμματεία URBACT.
"Νιώθουμε εξαιρετική τιμή που κατά την πολωνική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η πόλη μας επιλέχθηκε για να φιλοξενήσει το URBACT City Festival. Η πόλη μας είναι γεμάτη παραδείγματα εφαρμογής βιώσιμων λύσεων, τα οποία θα χαρούμε να μοιραστούμε με όλους τους ενδιαφερόμενους" – Joanna Gańcza-Pawełczyk, Senior Specialist στη Μονάδα Αναζωογόνησης του Δήμου Βρότσλαβ και Συντονίστρια του έργου GreenPlace.
Σε κοινή θέα κατά τη διάρκεια του URBACT City Festival
Το URBACT City Festival δεν αποτελεί μία τυπική σύνοδο που περιορίζεται σε παρουσιάσεις υψηλού επιπέδου και πάνελ διαλόγου. Αντιθέτως, στόχος του είναι να δείχνει τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη εν δράσει. Μέσα στις τρείς μέρες της εκδήλωσης θα διεξαχθούν επισκέψεις σε τοπία για να δοθεί στους συμμετέχοντες μία -από πρώτο χέρι- ματιά της συμμετοχής του Βρότσλαβ στην κοινοτικά καθοδηγούμενη (community-led) πράσινη αναζωογόνηση και τα διδάγματα που έχουν προκύψει.
Καλές Πρακτικές, Δίκτυα Σχεδιασμού Δράσης, Μνημεία της UNESCO...και άλλα
Στο δεύτερο μισό του 2024 το URBACT δημοσίευσε ανοιχτή προκήρυξη για Καλές Πρακτικές. Οι επιλεγμένες πρακτικές πρέπει να διευθετούν μία αστική πρόκληση, αλλά όλες πρέπει να μπορούν να προσαρμοστούν και σε άλλα αστικά πλαίσια. Τρεις πρακτικές του Βρότσλαβ επιλέχθηκαν ως μέρος των 116 νέων Καλών Πρακτικών. Κατά τη διάρκεια του City Festival οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν και να μάθουν για αυτές τις πρακτικές. Ακολουθεί μία σύνοψη των επιλεγμένων Καλών Πρακτικών:
Ανακαλύψτε ένα αποτελεσματικό μοντέλο χρηματοδότησης τοπικών πολιτισμικών έργων και πρωτοβουλιών μέσω του Προγράμματος Microgrants. Αυτή η πρακτική είναι ιδιαίτερη, καθώς φέρνει κοντά την πόλη και κοινοτικούς οργανισμούς προκειμένου να συντονίσουν τη μικροχρηματοδότηση μέσω ετήσιων ανοιχτών προσκλήσεων για επιχορηγήσεις, ανοιχτές σε μεμονωμένα άτομα και τοπικές ομάδες.
Περάστε από την Αστική Φάρμα του Βρότσλαβ. Για αυτή την πρακτική, το Βρότσλαβ έδωσε μία νέα διάσταση στην αστική γεωργία για να αντιμετωπίσει τον κοινωνικό αποκλεισμό και τη ρύπανση. Αυτή η συμπεριληπτική αγροτική πρωτοβουλία φέρνει κοντά τοπικές οργανώσεις, δημοτικές μονάδες και επιχειρήσεις, ενώ ταυτόχρονα εμπλέκει και άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο (π.χ. ηλικιωμένους, τους κοινωνικό-οικονομικά ευάλωτους). Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως μέσω αυτής της πρακτικής η φάρμα προμηθεύει λαχανικά σε δημόσιους παιδικούς σταθμούς.
Δείτε πώς ένα εγκαταλελειμμένο βιομηχανικό τοπίο μπορεί να μετατραπεί σε ένα ζωντανό πολιτισμικό κέντρο. Το Πολιτισμικό Κέντρο Czasoprzestrzeń –-πρώην το αμαξοστάσιο τραμ της Dąbie- παρέχει ένα χώρο όπου τα μέλη της κοινότητας μπορούν να διοργανώνουν συναυλίες, εκθέσεις, εργαστήρια (workshops) και άλλες συγκεντρώσεις, φέρνοντας κοντά μαθητές-φοιτητές, καλλιτέχνες, κοινωνικούς ηγέτες, τοπικούς οργανωτές και πολλά ακόμα. Συγκεντρώνει ακόμα και 300.000 ανθρώπους ετησίως για τις διάφορες εκδηλώσεις που διεξάγονται στο χώρο. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης σε αυτό το χώρο, οι επισκέπτες θα ξεναγηθούν και σε έναν κοινοτικό κήπο.
"Ελπίζουμε ότι οι καλές πρακτικές μας θα δημιουργήσουν δίκτυα μεταφοράς και θα μοιραστούν με άλλες τοποθεσίες, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη καλύτερων πλαισίων για τους κατοίκους άλλων ευρωπαϊκών πόλεων. Θέλουμε επίσης να αξιοποιήσουμε τις καλές πρακτικές άλλων πόλεων, που θα συζητηθούν κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ, και να τις εφαρμόσουμε στις δικές μας συνθήκες, αντλώντας από επιτυχημένα πρότυπα που λειτουργούν αλλού" – Joanna Gańcza-Pawełczyk, Senior Specialist στη Μονάδα Αναζωογόνησης του Δήμου Βρότσλαβ και Συντονίστρια του έργου GreenPlace.
Το αμαξοστάσιο Popowice του Βρότσλαβ θα αποτελέσει επίσης μέρος επίσκεψης για τους συμμετέχοντες. Αυτή είναι η τοποθεσία της πρωτοβουλίας planning for green, όπου οι επαγγελματίες που δρουν στις πόλεις επαναπροσδιορίζουν εγκαταλελειμμένους αστικούς χώρους, με φιλικές προς το περιβάλλον λύσεις. Αυτοί οι τύποι προγραμμάτων περιλαμβάνουν διεργασίες όπως η αναζωογόνηση εγκαταλελειμμένων περιοχών, πράσινες υποδομές και άλλες πράσινες λύσεις για την ενίσχυση της βιοποικιλότητας, την προστασία οικοτόπων και την ενσωμάτωση λύσεων κλιματικής προσαρμογής. Μέσω του Δικτύου Σχεδιασμού Δράσης GreenPlace (2023-2025) το Βρότσλαβ συνεργάζεται με άλλες εννέα ευρωπαϊκές πόλεις για την ανάπτυξη σχεδίων διαχείρισης και ανανέωσης υπο-χρησιμοποιούμενης γης, χώρων και κτηρίων μέσω κοινοτικής συμμετοχής. Σε αυτό το πλαίσιο, ένα ιδιαίτερο επίτευγμα του Δικτύου είναι η συμμετοχική προσέγγιση που βασίζεται στην οικοδόμηση της κοινότητας και την κοινοτική συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων για πράσινη αναγέννηση.
"Το αναζωογονημένο αμαξοστάσιο Popowice θα είναι ένας χώρος που συνδυάζει την ιστορία με το μέλλον, την παράδοση με τη μοντέρνα αντίληψη, τη λειτουργικότητα με τις οικολογικές λύσεις, και προάγει την πολιτική δραστηριότητα και τη συμμετοχή. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας χώρος που θα είναι γεμάτος ζωή, εμπλουτίζοντας έτσι το Βρότσλαβ ως μια ανοιχτή, βιώσιμη και φιλική πόλη για τις τωρινές και τις μελλοντικές γενιές" – Joanna Gańcza-Pawełczyk, Senior Specialist στη Μονάδα Αναζωογόνησης του Δήμου Βρότσλαβ και Συντονίστρια του έργου GreenPlace.
Σημειώνεται επίσης, πως ένας από τους χώρους διεξαγωγής του URBACT City Festival, το Centennial Hall του Βρότσλαβ έχει τον τίτλο του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτισμικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Άλλα ιστορικά αξιοθέατα περιλαμβάνουν την Κεντρική Αγορά, το Νησί της Καθεδρικότητας, την Όπερα του Βρότσλαβ και το Εθνικό Μουσείο.
