Inzetten op troeven
Hoewel Fleurus ooit een voorname bourgeois-gemeente was, verloor het in enkele decennia aanzienlijk aan aantrekkingskracht—een trend die al begon in de jaren ’80/’90 met de sluiting van de kolenmijnen. Dat ziet u nog terug in de openbare ruimte door verloederde woningen en een teruglopend winkel- en handelsaanbod.
Met ruim 23.000 inwoners in het hart van het Bassin van Charleroi-Métropole beschikt Fleurus echter over sterke troeven:
- Proximiteit: Brussels South Charleroi Airport ligt op slechts 7 km
- Bereikbaarheid: uitstekende verbindingen via de E42, R3 en A54
- Culturele dynamiek: evenementen en initiatieven die bezoekers van buiten aantrekken
Concreet heeft de gemeente daarom juist gekozen voor een geïntegreerd Transformatie-plan: een strategisch kader met heldere doelstellingen én een operationeel actieprogramma. Zoals burgemeester Loïc D’Haeyer het verwoordt:
“De commerciële heropleving kan niet losstaan van een grondige, mét de inwoners uitgewerkte stadsvernieuwing.”
Cities@Heart: samenwerking en methodiek
In juni 2023 ging Cities@Heart van start, met als missie om Europese stadscentra met langdurige sociale en economische uitdagingen nieuw leven in te blazen. Tien partners— Métropole du Grand Paris (lead), Kraków Metropolis Association – Krakau, Granada – Spanje, Osijek – Kroatië, Associação de Municípios de Fins Específicos Quadrilátero Urbano – Portugal, Celje – Slovenië, Sligo – Ierland, Cesena – Italië, Fleurus – België, Amfiktyonies – Griekenland—delen één doel: een evenwichtig én inclusief stadscentrum voor álle inwoners.
- Multi-user governance:
- Burgerparticipatie én publiek-private samenwerking
- Ondersteund door data om voortgang en impact te meten
URBACT fungeert daarbij als methodiek, waarmee Fleurus:
- Lokale stakeholders actief betrekt
- Gegevens verzamelt om beleid te sturen
- Instrumenten ontwikkelt voor “vrolijke, gezonde en harmonieuze” openbare ruimtes
De URBACT-methode in de praktijk
Door samen te werken, nieuwe contexten te verkennen en kritisch naar de eigen werkwijze te kijken, heeft Fleurus haar reflectie op verschillende terreinen verrijkt.
Datacollectie uitbreiden
De gemeente realiseerde zich dat er meer en betere gegevens nodig zijn om beleid te sturen én de voortgang ervan te monitoren. Deze lacune vraagt om een langetermijns-aanpak en vroegtijdige afstemming tussen alle betrokkenen.
Leren uit partnerpraktijken
Inspirerende voorbeelden van partnersteden gaven richting:
- In Sligo beheren vrijwilligers evenementen samen met de gemeente, wat de lokale betrokkenheid vergroot en het team ter plaatse meer flexibiliteit biedt.
- In Cesena worden terrasruimtes gedeeld om de levendigheid in het stadscentrum te versterken – een aanpak die ook voor Fleurus goed toepasbaar lijkt.
Eerste eigen experiment: de muurschildering
Fleurus zette binnen URBACT al een eerste stap met een grootschalige muurschildering in het historische centrum. Deze street-art-projecten vormen niet alleen een vervolg op eerdere initiatieven voor een aantrekkelijke openbare ruimte, maar nodigen inwoners ook uit om de publieke ruimte opnieuw eigen te maken.
Inwoners actief betrekken
Naast de URBACT Local Group (ULG) stimuleert de gemeente deelname van bewoners via workshops, discussiefora en co-creatie met kunstenaars. Zo groeit het gevoel van trots en verbondenheid bij de positieve transformatie van hun wijk.
Naar een geïntegreerd actieplan (IAP)
Elke partner in Cities@Heart werkt binnen 2,5 jaar toe naar een Integrated Action Plan (IAP). Dit plan:
- Structureert de visie op de belangrijkste uitdagingen
- Beschrijft doelstellingen én de concrete stappen om ze te bereiken
- Biedt een coherent stappenplan voor korte, middellange en lange termijn
Voor Fleurus draait het IAP vooral om de heropleving van de handel, gekoppeld aan een brede herinrichting van het stadscentrum: toerisme, leefbaarheid en cultuur spelen mee. Het plan bouwt voort op het bestaande Transformatie-plan en bestaat onder andere uit:
- Verbeterde toegangswegen en bewegwijzering, zodat voetgangers makkelijk hun weg vinden én langer blijven rondwandelen
- Publiek-private investeringen in gevelrenovatie en publieke ruimte
- Cultuur- en vrijetijdsinvesteringen om de binnenstad aantrekkelijker te maken
Deze maatregelen zullen zowel lokale bewoners als dagtoeristen motiveren om het centrum te verkennen voor ze bijvoorbeeld vertrekken vanaf Brussels South Charleroi Airport.
