Μεταμορφώνοντας τις αλυσίδες εφοδιασμού για ένα κυκλικό αστικό μέλλον
#1 - Γένοβα (Ιταλία)
Το C-City αναπτύχθηκε ως μία στρατηγική μεταμόρφωσης σημαντικών αλυσίδων εφοδιασμού της πόλης επανασχεδιάζοντας μοντέλα επιχειρήσεων βάσει κυκλικών αρχών. Ξεκινώντας στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης 2050 της Γένοβα, το έργο όχι μόνο έχει ενισχύσει το ρόλο της πόλης στο πεδίο της καινοτομίας στους πράσινους τομείς και στο πεδίο της βιοοικονομίας αλλά και έχει βελτιώσει την κυκλικότητα των ενεργειακών πόρων και έχει επηρεάσει τις επιλογές των καταναλωτών προς κυκλικά προϊόντα.
Αυτή η πρωτοβουλία έχει συμβάλλει σε μία πιο βιώσιμη και ανθεκτική πόλη, μειώνοντας το αποτύπωμα του άνθρακα και τα μη-ανακυκλώσιμα απορρίμματα, βελτιώνοντας τη δημόσια υγεία και την ποιότητα ζωής. Έχει ενθαρρύνει τοπικούς φορείς να υιοθετήσουν προσεγγίσεις κυκλικής παραγωγής, προσελκύοντας διεθνή χρηματοδότηση και ενισχύοντας τις τοπικές υπηρεσίες.
Βασικά συμπεράσματα για τις πόλεις:
Η προσαρμογή της πρακτικής C-City σε άλλες πόλεις απαιτεί μία αξιολόγηση των τοπικών πόρων, δημογραφικών στοιχείων, υποδομών, και διακυβέρνησης για να αναγνωριστούν πιθανές κυκλικές ευκαιρίες. Για παράδειγμα, ενδέχεται να περιλαμβάνει την αξιολόγηση της διαχείρισης των αποβλήτων της πόλης, της χρήσης ενέργειας, των συστημάτων μεταφοράς, και τη ροή πόρων, σε συνεργασία με κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, και κοινότητες.
Ξαναχρησιμοποίησε, επιδιόρθωσε και επαναπροσδιόρισε τα απορρίμματα: μια αγορά για αλλαγή
#2 - Μόναχο (Γερμανία)
Το δημοτικό κατάστημα επαναχρησιμοποιούμενων ειδών στη Halle 2 του Μονάχου, είναι ένα κατάστημα μεταχειρισμένων ειδών -φυσικό και διαδικτυακό, την λειτουργία του οποίου έχει αναλάβει η πόλη και συνδυάζει τη βιωσιμότητα με τον κοινωνικό αντίκτυπο. Έχοντας ως έδρα μία αποθήκη, συνεργάζεται με τοπικές μη-κερδοσκοπικές οργανώσεις, συλλέγοντας αντικείμενα που οι πολίτες έχουν αφήσει σε κέντρα ανακύκλωσης. Έπειτα, ταξινομώντας τα, επιδιορθώνοντάς τα και κοστολογώντας τα για μεταπώληση, τους δίνει νέα ζωή.
Η πρωτοβουλία συνιστά βασικό στοιχείο των δραστηριοτήτων μείωσης παραγωγής αποβλήτων του Οργανισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Μονάχου (AWM). Η δράση αυτή βοηθάει στην επέκταση του κύκλου ζωής προϊόντων όλων των ειδών, από ποδήλατα μέχρι ηλεκτρικές συσκευές. Επιπλέον, ενισχύει την τοπική αγορά εργασίας δημιουργώντας νέες θέσεις επιπέδου entry-level.
Το Halle 2 έχει δημιουργήσει εισόδημα 60.000 ευρώ το μήνα κατά μέσο όρο, με περίπου 200.000 είδη να πωλούνται κάθε χρόνο και περίπου 4.300 πελάτες κάθε μήνα, που ξοδεύουν κατά μέσο όρο 13 ευρώ ανά πελάτη. Αυτή η πρωτοβουλία έχει βοηθήσει στην αναβάθμιση 12 συστηματικών κέντρων ανακύκλωσης στο Μόναχο, εξοικονομώντας πάνω από 500 τόνους αποβλήτων ανά χρόνο από το 2016 που άρχισε η εφαρμογή του, πράγμα που σημαίνει 2.800 τόνοι εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ανά χρόνο.
Βασικά συμπεράσματα για τις πόλεις:
Η πρακτική Halle 2 είναι επεκτάσιμη και επιδέχεται περαιτέρω ψηφιοποίηση καθώς τα βασικά της στοιχεία μπορούν να προσαρμοστούν σε διαφορετικά αστικά πλαίσια ρυθμίζοντας το πεδίο, τις υποδομές και τις εταιρικές σχέσεις.
Βασικά στοιχεία όπως η επαναχρησιμοποίηση, η επιδιόρθωση, ο περιορισμός των αποβλήτων, και η κοινοτική συμμετοχή μπορούν να εφαρμοστούν σε μικρότερες κλίμακες, με λιγότερους εταίρους ή/και διαδικτυακές πλατφόρμες. Παρομοίως, ένα φυσικό κατάστημα ως ένα μέρος για ανταλλαγές μπορεί να έχει οποιοδήποτε μέγεθος ή να είναι pop-up. Αυτή η προσέγγιση δύναται να στηριχτεί στις υπάρχουσες υποδομές, όπως σημεία συλλογής απορριμμάτων, και να υποστηριχτεί από τις δραστηριότητες δημοσίων σχέσεων του δήμου και εκστρατείες ενίσχυσης ενσυναίσθησης. Επιπλέον, η ισχυρή συνεργασία με τοπικές ΜΚΟ, και η ενεργή πολιτική αφοσίωση είναι σημαντικοί παράγοντες.
#3 - Lucca (Ιταλία)
Η πρακτική Greening and innovating logistics in a historic centre αποσκοπεί στο να βοηθήσει την πόλη να επιτύχει υψηλότερες προδιαγραφές ενεργειακής αποτελεσματικότητας και ποιότητας αέρα στην πόλη, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
Για να υποστηρίξει τη βιώσιμη διανομή φορτίων, το πρόγραμμα έχει αναπτύξει και έχει δοκιμάσει ένα καινοτόμο εργαλείο που χρησιμοποιεί ένα σύστημα για να ρυθμίζει και να κοστολογεί με μεγαλύτερη ευελιξία τα αγαθά που βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο παράδοσης. Αυτό το σύστημα βρίσκεται υπό τη διαχείριση της Πλατφόρμας Διαχείρισης Υλικοτεχνικών Πιστώσεων (Locmap), η οποία είναι ενσωματωμένη στο σύστημα ελέγχου πρόσβασης της Ζώνης Περιορισμένης Κίνησης της Lucca (RTZ) και είναι ειδικά σχεδιασμένη για τη διανομή φορτίων στις πόλεις.
Συγκεκριμένα, έχουν εφαρμοστεί τρεις διαφορετικές τεχνολογικές λύσεις:
Οι 22 RTZ πύλες εισόδου/εξόδου με ένα νέο σύστημα ασύρματης ταυτοποίησης συχνοτήτων για να παρακολουθεί την είσοδο/έξοδο των χειριστών μηχανημάτων στην Ζώνη Περιορισμένης Κίνησης (οι χειριστές έχουν προμηθευτεί με ειδική σήμανση για την άδεια εισόδου)
34 χώροι πάρκινγκ για φόρτωμα-ξεφόρτωμα, εξοπλισμένοι με έξυπνους ασύρματους αισθητήρες κάτω από την επιφάνεια του δρόμου
3 σταθμοί ποδηλάτων μεταφοράς (cargo) με τρία ποδήλατα διαθέσιμα για αυτούς που εκτελούν τις μεταφορές
Τα αποτελέσματα έχουν αναλυθεί συγκρίνοντας τις συνθήκες πριν και μετά την εφαρμογή, αναδεικνύοντας μία μείωση στις εφοδιαστικές ροές και μία επακόλουθη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα στο ιστορικό κέντρο.
Βασικά συμπεράσματα για τις πόλεις:
Μία στρατηγική για αντιγραφή και μεταφορά αυτής της προσέγγισης έχει αναπτυχθεί και έχει δημοσιευθεί, η οποία περιλαμβάνει και εμπειρίες από πόλεις εταίρους. Η στρατηγική διευθετεί όχι μόνο το "τι θα μεταφερθεί", αλλά και το πώς άλλες ευρωπαϊκές πόλεις και κωμοπόλεις μπορούν να εφαρμόσουν την προσέγγιση του έργου Aspire.
Συνοπτικά, η επιτυχής αντιγραφή απαιτεί ένα κοινό όραμα των ενδιαφερόμενων φορέων σχετικά με το τι είναι βιώσιμη κινητικότητα και μία πιο πράσινη πόλη.
Η δύναμη της κομποστοποίησης: μεταμορφώνοντας τα απορρίμματα σε κλιματική και κοινωνική δράση
#4 - Viana do Castelo (Πορτογαλία)
Το έργο Viana Abraça μετατρέπει τα οργανικά απόβλητα σε έναν πολύτιμο πόρο αντί να τα στέλνει στη χωματερή. Μέσω επιλεκτικής συλλογής βιο-απορριμμάτων και οικιακής κομποστοποίησης, επιτυγχάνει υψηλή αποτελεσματικότητα -έως και 72% ή 96 κιλά ανά νοικοκυριό ετησίως- και διοχετεύει χρήματα που εξοικονομούνται για να υποστηρίζει τοπικούς θεσμούς κοινωνικής αλληλεγγύης του Δήμου.
Το έργο παρέχει απτά αποτελέσματα: μειώνει τα απορρίμματα στις χωματερές και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μετατρέποντας τα βιο-απορρίμματα σε οργανικό λίπασμα και ενέργεια, μειώνει τα κόστη διαχείρισης απορριμμάτων, μειώνει την εξάρτηση από χημικά λιπάσματα μέσω της κυκλικής επαναχρησιμοποίησης, εμπλέκει τους πολίτες σε βιώσιμες πρακτικές και υποστηρίζει κοινωνικούς θεσμούς μέσω της εκ νέου επένδυσης των χρημάτων που εξοικονομούνται.
Σε περιοχές της υπαίθρου, διανεμήθηκαν 8.122 κάδοι κομποστοποίησης που επεξεργάστηκαν 2.205 τόνους αποβλήτων. Περισσότερες από 14.000 οικογένειες συμμετείχαν στο έργο διαχωρισμού βιο-απορριμμάτων για αποκομιδή στις αστικές περιοχές. Αν αναλογιστεί κανείς πως πριν από την έναρξη του έργου, το 2017, ο δήμος έστελνε πάνω από 12.000 τόνους βιο-αποβλήτων σε χωματερές, γεγονός που συνοδευόταν από ένα κόστος 276.000 ευρώ, η πρακτική αυτή ήδη έχει κάνει τη διαφορά.
Βασικά συμπεράσματα για τις πόλεις:
Αυτή η προσέγγιση είναι ιδιαίτερα ευέλικτη, και έτσι καθίσταται όχι μόνο επεκτάσιμη σε άλλες πόλεις, αλλά και σε άλλες περιοχές του δήμου. Για παράδειγμα, σε ένα ιστορικό κέντρο πόλης χωρίς επιλεκτική συλλογή βιο-απορριμμάτων, θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένα σύστημα από πόρτα σε πόρτα με τη χρήση μικρών οχημάτων.
Κατά τη μεταφορά αυτής της πρακτικής θα πρέπει να πραγματοποιηθούν τροποποιήσεις για να ανταποκριθεί στα ειδικά χαρακτηριστικά και ανάγκες της περιοχής. Τα οικονομικά κίνητρα και τα κοινωνικά οφέλη μπορούν να αποτελέσουν βασικούς παράγοντες για συμμετοχικότητα και μακροπρόθεσμη επιτυχία.
Το μέλλον της κυκλικής οικονομίας στις πόλεις
Αθροιστικά, οι πρακτικές που παρουσιάστηκαν φανερώνουν μία πραγματική αλλαγή που προέρχεται από την τοπική καινοτομία και συνεργασία, και προστίθεται σε επεκτάσιμα μοντέλα που μπορούν να μεταφερθούν και να προσαρμοστούν σε άλλες πόλεις. Αυτές οι πρακτικές επιδεικνύουν πως η κυκλική οικονομία αποτελεί μία δημιουργική, συμπεριληπτική και προοδευτική διαδικασία, η οποία μεταμορφώνει τα απορρίμματα σε ευκαιρίες και τις κοινότητες σε φορείς αλλαγών.
Εξερευνήστε περισσότερα παραδείγματα και αντλήστε έμπνευση από τις 116 Καλές Πρακτικές URBACT που ανταποκρίνονται σε διαφορετικές αστικές προκλήσεις όπως η κλιματική δράση, η ενεργειακή αποτελεσματικότητα, η κινητικότητα, και η κοινωνική συμπερίληψη. Η κάθε επιλεγμένη πρακτική υποβλήθηκε σε λεπτομερή αξιολόγηση από ομάδα εμπειρογνωμόνων που αποτίμησαν τον τοπικό της αντίκτυπο, τη συμμετοχική προσέγγιση, την ολοκλήρωση-ενσωμάτωση, και την πιθανή μεταφορά της σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.
Επιθυμεί η διοίκηση της πόλης σας να συμμετέχει σε ένα δίκτυο ευρωπαϊκών πόλεων που υιοθετούν και προσαρμόζουν κάποια από τις προσφάτως επιλεγμένες 116 Καλές Πρακτικές URBACT; Μάθετε περισσότερα για την προκήρυξη συμμετοχής σε Δίκτυα Μεταφοράς, που θα είναι ανοιχτή μέχρι τις 30 Ιουνίου 2025. Επιπλέον, μπορείτε να συμμετέχετε σε διαδικτυακές συνεδρίες πληροφόρησης που διεξάγονται υπό την καθοδήγηση της Γραμματείας του URBACT και στις οποίες θα απαντηθούν οι ερωτήσεις σας!
