Ελάτε να γνωρίσουμε το Δίκτυο ARCHETHICS
Η ιστορία της Ευρώπης χαρακτηρίζεται κατά καιρούς από μια αμφιλεγόμενη και σύνθετη κληρονομιά. Αυτή εκδηλώνεται σε υλικά στοιχεία ("τόποι δυσαρμονικής κληρονομιάς"), όπως η αρχιτεκτονική, οι γειτονιές, τα μνημεία και οι αστικοί δημόσιοι χώροι, σε συνδυασμό με τις ιστορικές και πολιτικές αξίες που αυτά τα στοιχεία αντιπροσωπεύουν. Πολλές ευρωπαϊκές πόλεις διαθέτουν τέτοιους τόπους, οι οποίοι ωστόσο παραμελούνται ή εγκαταλείπονται.
Το Δίκτυο Σχεδιασμού Δράσης ARCHETHICS (2023-2025) εξετάζει την έννοια της "δυσαρμονικής κληρονομιάς", ιδιαίτερα στον 20ό αιώνα. Αποτελεί ένα από τα 30 Δίκτυα Σχεδιασμού Δράσης URBACT που έχουν συσταθεί σε τέσσερις θεματικές ενότητες: συμμετοχική διακυβέρνηση, κοινωνική συνοχή, αστικός σχεδιασμός και τοπική ανάπτυξη.
Το Δίκτυο διερευνά την έννοια αυτή σε τέσσερις διαστάσεις: αρχιτεκτονική, άνθρωποι, ιστορία, ηθική.
Μια πρωτοποριακή προσέγγιση αφήγησης χρησιμοποιείται για τη διερεύνηση της "Ιστορίας" και της "Ηθικής". Αυτές οι αφηγήσεις επικεντρώνονται σε σημαντικές κοινές και επίσημες ιστορίες, υπό το πρίσμα μιας πολυδιάστατης, έμφυλης και ποικιλόμορφης προσέγγισης. Οι διαστάσεις της "Αρχιτεκτονικής" και των "Ανθρώπων" υιοθετούν μια προσέγγιση κοινοτικού σχεδιασμού και συμμετοχής.
Βλέποντας τη δυσαρμονική κληρονομιά από πρώτο χέρι
Υπό την ηγεσία του Δήμου της Τσεζένα (Ιταλία), οι εταίροι του δικτύου μοιράζονται μια κοινή πρόκληση: προηγούμενες εμπειρίες με αντιδημοκρατικά, ολοκληρωτικά καθεστώτα ή/και αμφισβητούμενα σύνορα. Η συνιστώσα της διεταιρικής μάθησης αποτελεί ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό όλων των Δικτύων Σχεδιασμού Δράσης URBACT. Στο ARCHETHICS, οι δράσεις αφορούν τη συμμετοχή των πολιτών σε πολυδιάστατες αντιλήψεις του παρελθόντος και νέες δυνατότητες για το μέλλον της δημοκρατίας στις ευρωπαϊκές πόλεις. Αυτό συνεπάγεται την εξέταση συγκεκριμένων παραδειγμάτων και ιστορικών περιόδων στις πόλεις των εταίρων.
Οι πόλεις εταίροι της Κρακοβίας (Πολωνία), του Γκντανσκ (Πολωνία), του Καζανλάκ (Βουλγαρία) και του Πέρμετ (Aλβανία) επικεντρώνονται στην περίοδο του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, βάζοντας στο προσκήνιο μελέτες περιπτώσεων για εργατικές συνοικίες, πολιτιστικά κέντρα πολιτών, μνημεία και κτίρια προπαγάνδας, συμβολικές κληρονομιές που αντιπροσωπεύουν τις κομμουνιστικές και σοσιαλιστικές ιδεολογίες. Η πόλη της Λειψίας (Γερμανία) συγκεντρώνει την έρευνά της στην πρώην περιοχή Matthäikirchhof, την αστική περιοχή που ανήκε στη Στάζι (μυστική αστυνομία) κατά την περίοδο της Ανατολικής Γερμανίας.
Οι πόλεις της Τσεζένα (Ιταλία) και της Λέρου (Eλλάδα) επικεντρώνονται σε τόπους δυσαρμονικής κληρονομιάς που χτίστηκαν κατά τη φασιστική περίοδο. Η Τσεζένα επιδιώκει να μελετήσει ορισμένα εκπαιδευτικά και βιομηχανικά κτίρια και πολεμικές υποδομές, ενώ η Λέρος επικεντρώνεται στην στρατιωτική πόλη του Πορτολάγο και εμβληματικά κτίρια. Η Μπετέρα (Ισπανία) προτείνει να αναλύσει ένα καταφύγιο αεροπορικών επιδρομών και χαρακώματα που ανήκουν στην περίοδο του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου. Η Βιλανόβα ντε Σερβέιρα (Πορτογαλία) επέλεξε το Κάστρο της Σερβέιρα, μια συνοριακή υποδομή, τοποθετημένη στο κέντρο της πόλης, που είναι πλέον εντελώς εγκαταλελειμμένη.
Οι πόλεις του ARCHETHICS είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν τόπους κληρονομιάς του φασιστικού καθεστώτος (1922-1945) σε μια περιήγηση με ξεναγό το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.
Δημιουργώντας εργαστήρια δημοκρατίας
Μέσω των τεσσάρων προαναφερθεισών διαστάσεων, το Δίκτυο ARCHETHICS παρακινεί τις αστικές κοινότητες να ενισχύσουν το ενδιαφέρον τους για τη δυσαρμονική κληρονομιά τους και να προωθήσουν μία διαδικασία αναστοχασμού σχετικά με το πώς να μετατρέψουν αυτές τις κληρονομιές σε χώρους συγκέντρωσης για ντόπιους και επισκέπτες, προωθώντας τον κριτικό τουρισμό. Αυτοί οι χώροι γίνονται "αστικά εργαστήρια" για εκπαιδευτικούς και άλλους κοινοτικούς σκοπούς.
Αυτό το εγχείρημα επίσης συγκλίνει με πρωτοβουλίες της ΕΕ, και κυρίως το έργο της Δράσης 10 της Σύμπραξης για τον Πολιτισμό και την Πολιτιστική Κληρονομιά της Αστικής Ατζέντας για την ΕΕ και το ATRIUM, την Πολιτιστική κατεύθυνση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Αρχιτεκτονική των Ολοκληρωτικών Καθεστώτων του 20ού αιώνα στην Αστική Μνήμη της Ευρώπης. Ήταν επίσης σημαντικό να αναπτυχθούν πρακτικά εργαλεία και ασκήσεις για τη συμμετοχή των πολιτών σε συζητήσεις σχετικά με την δυσαρμονική κληρονομιά και την αναγέννηση αυτών των τοποθεσιών στο μέλλον.
Κοιτάζοντας μπροστά: κατευθυντήριες γραμμές για την Ευρωπαϊκή δημοκρατία και συμμετοχή των πολιτών
Κατόπιν διεξαγωγής συνεντεύξεων με ειδικούς, και συλλογής βασικών μαρτυριών στις πόλεις εταίρους, το ARCHETHICS δημοσίευσε μια Μελέτη Βάσης στις αρχές του 2024. Οι σύνδεσμοι για τη Μελέτη και τον Οδικό Χάρτη του Δικτύου βρίσκονται σε αυτό το άρθρο και χρησιμεύουν για να πλαισιώσουν και να καθοδηγήσουν τις συνδιαλλαγές και τη μάθηση των πόλεων εταίρων σε επίπεδο Δικτύου και σε τοπικό επίπεδο.
Εν κατακλείδι, αξίζει να σημειωθεί ότι το ARCHETHICS είναι το πρώτο Δίκτυο URBACT που ασχολείται με την δυσαρμονική κληρονομιά. Ανοίγει τον δρόμο με πρότυπα και κατευθυντήριες γραμμές για την προσέγγιση της σύνθετης κληρονομιάς και τη διερεύνηση νέων ευκαιριών για την κοινωνία, την αστική και περιφερειακή ανάπτυξη, τον πολιτιστικό τουρισμό και την εκπαίδευση.
Θέλετε να μάθετε περισσότερα για το ARCHETHICS και άλλα Δίκτυα URBACT που προωθούν την κοινωνική συνοχή στις πόλεις και τις περιφέρειες της Ευρώπης; Ανατρέξτε στην επικοινωνία γύρω από τη δυσαρμονία και στις τριμηνιαίες ενημερώσεις του ARCHETHICS.
Επισκεφθείτε το URBACT Knowledge Hub για να μάθετε περισσότερα από τους ειδικούς μας.
