Erik en Máté, twee broers geboren en getogen in Nyíregyháza (HU), deelden altijd al een passie voor gastronomie. Na hun middelbare school leidde hun carrière hen langs prestigieuze restaurants in Boedapest, Londen en Toronto, waaronder enkele met Michelinsterren. Erik groeide door tot souschef, terwijl Máté de rol van hoofdkelner vervulde. Ondanks hun succes in het buitenland was het hun ultieme droom om een restaurant te openen in hun geboortestad. Met een gedurfde carrièreswitch keerden ze terug naar Nyíregyháza, waar ze hun ervaring benutten om een succesvolle pastabar op te richten.
Het verhaal van Erik en Máté weerspiegelt een droom die veel EU-burgers delen: reizen en werken in het buitenland. Het is ook een sterk voorbeeld van een stad die talent weet aan te trekken en te behouden. Maar in kleine en middelgrote steden is dit vaker de uitzondering dan de regel.
In dit artikel richten we ons op de geboortestad van Erik en Máté, Nyíregyháza, en negen andere gemeenten die betrokken zijn bij een URBACT Action Planning Network. Samen ontwikkelen deze partnersteden strategieën om steden aantrekkelijker te maken voor talent en start-ups, vooral in kleinere steden.
De strijd om talent buiten de hoofdsteden
In de Europese Unie zijn mensen op zoek naar werk, met een groeiende uittocht van jonge, goed opgeleide mensen – vooral die met een diploma van het hoger onderwijs – die kiezen voor een carrière in grotere, meer ontwikkelde steden. Volgens de laatste schattingen wonen meer dan 10 miljoen EU-burgers, in de werkende leeftijd, in een andere lidstaat. Vrij verkeer is een fundamenteel recht van alle EU-burgers, vastgelegd in de EU-wetgeving. Het cohesiebeleid van de EU voor 2021-2027 versterkt deze geest op regionaal niveau om een concurrerender en slimmer Europa te creëren. Op stadsniveau zijn 'banen en vaardigheden' een belangrijk samenwerkingsgebied in de stedelijke agenda voor de EU.
De gemakkelijke verplaatsing binnen de EU heeft verder bijgedragen aan het fenomeen van braindrain, waarbij geschoolde individuen migreren naar economisch meer levendige gebieden. De gevolgen van talentverlies zijn verstrekkend, zoals tekorten aan arbeidskrachten en talent naarmate samenlevingen verouderen en steeds meer mensen met pensioen gaan. In de kenniseconomie kan het verlies van ruimdenkende, goed opgeleide mensen de innovatiekracht van een stad belemmeren, wat bijdraagt aan de geleidelijke achteruitgang van de lokale economie en daardoor de kwaliteit van leven. Deze achteruitgang zet een zichzelf versterkende cyclus van uitmigratie in gang.
Steden in Europa en de rest van de wereld erkennen de dringende noodzaak om beleid te implementeren dat talent aantrekt en behoudt. Hoe ziet dit beleid eruit? Zijn er andere oplossingen die getest kunnen worden?
De vele gezichten van talent aantrekken en behouden
Talent aantrekken en behouden is een complexe uitdaging voor steden, met veel factoren die de keuzes van getalenteerde mensen beïnvloeden – de twee belangrijkste zijn werk en levensstijl. Verhuisbeslissingen worden vaak beïnvloed door aantrekkelijke werkaanbiedingen, betere salarissen of gunstige voorwaarden voor bedrijfsontwikkeling – allemaal werk gerelateerde factoren. Als iemand echter niet van de stad of levensstijlfactoren houdt, zal hij uiteindelijk op zoek gaan naar een betere plek. In het tijdperk van thuiswerken of hybride werken kiezen veel mensen – vooral jongere IT-professionals, die vrijwel overal kunnen werken – liever een plek op basis van de kwaliteit van leven.
Als een stad dus talent wil aantrekken en behouden, moet ze niet alleen aantrekkelijke banen bieden (en/of uitstekende voorwaarden om een bedrijf te runnen en te laten groeien), maar ook de belangrijkste voorwaarden voor een kwaliteitsvolle levensstijl. Het is opmerkelijk dat de meeste steden die zich momenteel richten op het aantrekken en behouden van talent de hoofdsteden en grote economische en kenniscentra zijn, die zonder actieve maatregelen al aantrekkelijk zijn.
C4TALENT: een partnerschap met een URBACT-geschiedenis
Het aanpakken van deze uitdaging om talent aan te trekken en te behouden staat centraal in het C4TALENT Action Planning Network, dat bestaat uit 10 lokale overheden uit heel Europa: Nyíregyháza (HU); Alghero (IT); Alytus (LT); Centar Sarajevo (BiH); Piraeus (EL); Pula (HR); Roeselare (BE); Rzeszów (PL); Varberg (SE); en Vilanova i la Geltrú (ES). De kernvraag die ze samen proberen te beantwoorden is: "Hoe kunnen kleine en middelgrote steden bijdragen aan het aantrekken en behouden van talent door een aantrekkelijk ecosysteem voor bedrijfssteun en startups te ontwikkelen?" Hun uiteindelijke doel is om van elkaar te leren en goede praktijken vast te stellen voor het ontwikkelen van talent- en startup vriendelijke omgevingen.
Dit vereist een werkelijk geïntegreerde aanpak om verschillende aspecten van de bredere context van talent aantrekken en behouden te begrijpen en aan te pakken, namelijk:
- de beleidsomgeving,
- toegang tot financiering,
- toegang tot markten,
- toegang tot bedrijfssteun,
- toegang tot fysieke ruimtes,
- de ondernemerscultuur.
Dit partnerschap heeft al een voorgeschiedenis binnen URBACT: Nyíregyháza, Vilanova i la Geltrú en Piraeus werkten samen in het TechRevolution Transfer Network, terwijl Alytus, Roeselare en Rzeszów deel uitmaakten van TechRevolution 2.0. Deze steden werken opnieuw samen via C4TALENT – samen met de nieuwe partners – om hun URBACT-reis voort te zetten en nieuwe aspecten te verkennen, terwijl ze voortbouwen op wat ze al hebben geleerd en bereikt.
Werken op de grond: gemeenschappelijke thema’s, verschillende lokale uitdagingen
Hoewel de C4TALENT-partnersteden werken rond een gemeenschappelijk beleidsthema, is er geen pasklare oplossing voor de verschillende lokale uitdagingen met betrekking tot het aantrekken en behouden van talent. Zo hebben sommige partnersteden – zoals Nyíregyháza en Vilanova i la Geltrú – al een virtuele of fysieke ruimte die dient als 'ondernemershub' voor pas afgestudeerden en startups. Ze moeten deze echter moderniseren en ontwikkelen om beter in te spelen op de specifieke behoeften van lokale ondernemers en zich aan te passen aan nieuwe uitdagingen. Om dit aan te pakken, nodigde Vilanova i la Geltrú in 2024 ongeveer 50 middelbare scholieren uit om hun onderzoeksinteresse te delen en deel te nemen aan ondernemerschapsnetwerken. Op een vergelijkbare manier heeft Centar Sarajevo een alumnivereniging voor startende ondernemers opgericht binnen het Centrum voor Uitmuntendheid in Ondernemerschap van de gemeente.
In Alytus is de financiering rond voor het Alytus Enterprise Hub en co-working space. De betrokkenheid van het lokale bedrijfsleven is cruciaal voor het succes van deze ruimte, en daarom heeft de gemeente onlangs een concept en aanbestedingsdocumenten ontwikkeld. In Roeselare organiseerde het Belgische nationale URBACT-punt in februari 2024 een seminar over 'Hoe financier ik mijn lokale ontwikkelingsplan', met presentaties van lokale Belgische en Franse overheden over hun ervaring met het opstellen van lokale ontwikkelingsplannen.
In Varberg bleken de inspanningen om lokale bedrijven en studenten met elkaar in contact te brengen bijzonder succesvol. In november 2023 werd op Campus Varberg samen met het bedrijf Varberg Energi een 'Energy Challenge Hackathon' georganiseerd. Dit was een win-winsituatie voor zowel de studenten, die hun kennis en creativiteit konden testen op impact in de echte wereld, als voor Varberg Energi, die deze nieuwe input en perspectieven kon gebruiken om hun producten en diensten te verbeteren.
De URBACT-reis gaat verder: van planningsacties naar het bouwen van bloeiende bedrijfsecosystemen
Het is duidelijk dat Europese steden vandaag de dag voor veel uitdagingen staan bij het aantrekken en behouden van getalenteerde arbeidskrachten op lange termijn. De steden die betrokken zijn bij het C4TALENT-netwerk, dat kleinere gemeenten vertegenwoordigt, hebben de handen ineengeslagen om deze uitdagingen in hun specifieke context aan te pakken. In dit stadium hebben ze hun routekaart en planningsacties tot december 2025 goedgekeurd. Met het oog op de volgende fasen van hun URBACT-reis, hopen de C4TALENT-partnersteden ervoor te zorgen dat verhalen zoals die van Erik en Máté niet langer zeldzame uitzonderingen zijn, maar de norm worden.
Wil je meer weten over C4TALENT? Blijf op de hoogte van de laatste updates en artikelen van het netwerk op hun URBACT-webpagina! Volg de LinkedIn-pagina van het netwerk om de unieke voordelen van elke partnerstad te ontdekken in hun 'city pitch'-videoserie.
Meer lezen over duurzame stedelijke ontwikkeling? Bezoek de URBACT Knowledge Hub voor verhalen en inzichten over mobiliteit, huisvesting, digitale transformatie en andere themagebieden.
Dit artikel is bijgewerkt in augustus 2024. De originele versie werd ingediend door Béla Kézy op 05/12/2023.
