Dit URBACT-project is inmiddels alweer voorbij, maar dat wil niet zeggen dat steden (partners en anderen) moeten stoppen met het verwelkomen van internationals.
Tijdens dit project heb ik veel geleerd over migratie in andere landen. Wat het meeste opviel, is dat migratie fundamenteel veranderd is. In het verleden zijn er een paar migratiegolven geweest: dekolonisatie, arbeidsmigratie van het Middellandse Zeegebied naar West-Europa en migratie als gevolg van oorlogen. Maar nu zien we een nieuw patroon als gevolg van de mondialisering van de economieën en als gevolg van de vorming van de Europese Unie. Het is een vorm van carrièremigratie: migratie om je leven vorm te geven en uit te breiden.
Vandaag de dag kunnen jonge mensen voor een kortere of langere periode in het buitenland studeren. Na hun studie gaan ze werken op plekken waar de beste kansen zijn: een jaar in Amsterdam, twee jaar in Barcelona, een paar jaar in het land van herkomst, het maakt ze niet uit. Jonge mensen zijn het gewend om samen te werken met talenten uit andere landen. Ze settelen ergens en dan ze gaan weer ergens anders heen – elke plek waarvan ze kansen zien te leven, werken en groeien.
Traditionele migratie bestaat nog steeds, maar je ziet ook steeds meer ‘nieuwe’ migranten in onze steden. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) heeft dit onderkend en publiceerde een onderzoek naar dit nieuwe fenomeen. Ze signaleren een groter aandeel migranten, veel diverser qua herkomst, en veel diverser qua motieven, verblijfsduur en interactie. In de Nederlandse steden kan dit aandeel oplopen tot een meerderheid van de bevolking, afhankelijk van het type stad. In Groningen was dat bijvoorbeeld ongeveer 30% en dit percentage groeit.
De WRR adviseert steden om hier actie op te ondernemen. Het is belangrijk om internationals te verwelkomen. We moeten toegang bieden tot diensten en we moeten ervoor zorgen dat deze rijke diversiteit niet leidt tot gebrekkige inclusie. Het concept integratie wordt niet gebruikt, omdat het aandeel migranten zo groot is dat onze samenleving zich moet aanpassen aan een nieuw normaal, in plaats van dat migranten zich moeten aanpasssen aan een bestaande cultuur.
Bovendien zijn onze denkwijzen en die van onze regeringen niet zo snel veranderd als de diversiteit van onze bevolking. Veel politieke leiders erkennen het belang van gastvrij en inclusief beleid niet. De steden krijgen geen financiering, er is een gebrek aan eigenaarschap. Zelfs in Groningen, de best practice-stad, wordt het verwelkomen van beleid nog steeds gezien als een project en niet als een voortdurende zorg.
De hoop is dat als erfenis van het URBACT Welcoming International Talent-project, er een nieuwe visie wordt gezaaid over het belang en de duurzaamheid van de migratie van talent. En dat daaruit, in de zeven steden en daarbuiten, bloemen zullen groeien!
Tekst door lead project leader Jan Kees Kleuver
Afbeeldingen door Stella Dekker
