Ο πιο πρόσφατος γύρος των Δικτύων Σχεδιασμού Δράσεων ξεκίνησε στα τέλη του 2019, πριν την έξαρση της επιδημίας του covid-19, όταν δεν ήμασταν τόσο συνηθισμένοι στο να εργαζόμαστε από το σπίτι ή να φοράμε συστηματικά μάσκες. Από τότε φαίνεται σαν να έχει περάσει μια ολόκληρη ζωή μιας και οι πόλεις-εταίροι διένυσαν πολύ δρόμο, από την αντιμετώπιση και την προσαρμογή στη "νέα κανονικότητα" μέχρι τον εορτασμό του τέλους του ταξιδιού τους στο URBACT City Festival 2022.
Καθ' όλη τη διάρκεια ζωής των δικτύων, οι πόλεις καινοτόμησαν με περισσότερους από έναν τρόπους. Οι επαγγελματίες και οι κοινότητες των πόλεων επίδειξαν όχι μόνο ανθεκτικότητα, αλλά και εξαιρετική δημιουργικότητα - ίσως από ανάγκη ή απλώς από προθυμία να πειραματιστούν. Επιπλέον, για πρώτη φορά, το URBACT παρείχε στις πόλεις έναν ειδικό προϋπολογισμό που προοριζόταν για δράσεις μικρής κλίμακας: μια δοκιμή περιορισμένη σε χρόνο, κλίμακα και χώρο, η οποία από τη φύση της έχει το δικαίωμα να αποτύχει ή να πετύχει. Οι πόλεις των Δικτύων Σχεδιασμού Δράσεων μπόρεσαν να μάθουν από αυτές τις δοκιμές, να μετρήσουν τα αποτελέσματα και είτε να τις προσαρμόσουν, είτε να τις αναβαθμίσουν, είτε να τις απορρίψουν ως μακροπρόθεσμες δράσεις.
Ας ανατρέξουμε σε μερικά από τα διδάγματα που αποκομίσαμε στην πορεία και ας μάθουμε περισσότερα για τα τελικά παραγόμενα αποτελέσματα τους και τους διαφορετικούς τρόπους που χρησιμοποιήθηκαν.
Ένα μανιφέστο
Πώς μπορεί μια πόλη να εξισορροπήσει τις αναπόφευκτα αντικρουόμενες ανάγκες των κατοίκων και των τουριστών της; Μπορεί ο τουρισμός να είναι ένας βιώσιμος τοπικός οικονομικός τομέας που λειτουργεί ως μοχλός για την αειφορία, την ευημερία και τη μείωση των ανισοτήτων; Μέσω ποιων μηχανισμών μπορούμε πραγματικά να ενσωματώσουμε τα μαθήματα που πήραμε από την πρόσφατη πανδημία; Το δίκτυο Tourism-Friendly Cities προσπάθησε να βρει συλλογικές απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, με τη συμμετοχή ενδιαφερομένων από ΜΚΟ, επιχειρήσεις, ακαδημαϊκούς και δημόσιους φορείς.
Οι απαντήσεις αποκάλυψαν ότι δεν υπάρχει μαγική φόρμουλα, αλλά μάλλον ένας συνδυασμός προσεγγίσεων που, με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά για τη βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού. Η γνώση αυτή συγκεντρώθηκε στο Tourism Friendly Manifesto, το οποίο παρουσιάζει στους αναγνώστες τις αρχές που πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψιν οι επίδοξες τουριστικές πόλεις, ώστε να μπορούν να δεσμευτούν για βιώσιμο τουρισμό. Μπορείτε να δείτε τη συνοπτική έκδοση του εγγράφου σε αυτή την παρουσίαση.
Βήμα προς βήμα προτάσεις
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για τη μετάδοση μηνυμάτων και προτάσεων σε ένα ευρύτερο κοινό. Το δίκτυο Cities4CSR, για παράδειγμα, έχει παρουσιάσει τα 12 διδάγματα σχετικά με το πώς η εταιρική κοινωνική ευθύνη (CSR) μπορεί να δημιουργήσει ευκαιρίες για να ξεκλειδώσουν και να βελτιωθούν οι στρατηγικές των δήμων. Από τα μέτρα με τοπική βάση μέχρι τη σχετική συνταγή για το μετασχηματισμό, στο τέλος της ημέρας, η επιτυχία θα εξαρτηθεί από το πόσο αποτελεσματικά οι διοικήσεις των πόλεων μπορούν να ξεπεράσουν τη θεσμική αδράνεια, την πολιτική των εκλογικών περιφερειών και την πολιτισμική αντίσταση που εμποδίζει την καινοτομία.
Ομοίως, το δίκτυο ROOF εξέτασε τέσσερα βασικά μηνύματα που απευθύνονται στην ΕΕ για να διερευνήσει και να μοιραστεί λύσεις που αφορούν τη στέγαση και έχουν σαν στόχο τον τερματισμό της έλλειψης στέγης. Το δίκτυο KAIROS παγίωσε επίσης ένα μοντέλο πέντε πυλώνων για να επανεξετάσει τον τρόπο με τον οποίο η πολιτιστική και η δομημένη κληρονομιά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κινητήριος μοχλός για θετικές αστικές αλλαγές, ακολουθώντας τις πέντε διαστάσεις: χώρος, ελκυστικότητα, οικονομία, διακυβέρνηση και κοινωνική συνοχή.
Παιχνίδι και παιχνιδοποίηση
Η συμμετοχή των πολιτών και η συμμετοχική δημοκρατία, σε κάποιο βαθμό, έχουν γίνει ένα μεγάλο θέμα που όλοι μιλούν γι' αυτό. Πολλοί είναι πεπεισμένοι για την προστιθέμενη αξία του να δίνεται φωνή στους πολίτες όταν πρόκειται για την τοπική διακυβέρνηση. Ωστόσο, ορισμένοι δεν συμμερίζονται το ίδιο όραμα ή, ακόμη χειρότερα, πιστεύουν ότι η συμμετοχή των πολιτών είναι μάλλον κακή ιδέα.
Για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης, το δίκτυο ActiveCitizens σχεδίασε ένα παιχνίδι με κάρτες το Citizen Participation? Hell no!, το οποίο περιέχει 42 λόγους, επιχειρήματα και δικαιολογίες που συχνά χρησιμοποιούνται για να μην υιοθετηθούν πιο συμμετοχικές προσεγγίσεις. Μπορείτε να εκτυπώσετε το δικό σας αντίγραφο και να το χρησιμοποιήσετε για να πυροδοτήσετε μια προκλητική συλλογική συζήτηση. Το δίκτυο έχει επίσης αναπτύξει κάρτες κινήτρων και παιχνίδι ρόλων, και τα δύο βασισμένα πάνω στην εμπειρία και τις φιλοδοξίες των εμπλεκόμενων πόλεων.
Βίντεο και κινούμενα σχέδια
Ένας σοφός είπε κάποτε ότι αν μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις... τότε ένα βίντεο αξίζει όσο ένα εκατομμύριο. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα βίντεο είναι από τα πιο δημοφιλή εργαλεία προώθησης που χρησιμοποιούν οι πόλεις του URBACT για να περάσουν τα μηνύματα τους και να προσεγγίσουν τους κατάλληλους ανθρώπους. Το οπτικοακουστικό υλικό μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμο όταν εξηγείται μια αφηρημένη έννοια, όπως για παράδειγμα τα ομόλογα κοινωνικού αντίκτυπου (SIB).
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το δίκτυο SibDev δημιούργησε ένα βίνεο με μείγμα από κινούμενα σχέδια και συνεντεύξεις, ώστε οι θεατές να μπορούν πραγματικά να κατανοήσουν τα οφέλη των ομολόγων κοινωνικού αντικτύπου (SIB) όταν χρησιμοποιούνται ως ένα "μυστικό εργαλείο" για την παροχή επαρκών δημόσιων υπηρεσιών. Ομοίως, το δίκτυο Genderedlandscape έχει δημιουργήσει ένα εκτεταμένο βίντεο, για να συγκεντρώσει μαρτυρίες που αναδεικνύουν τα θετικά αποτελέσματα των πόλεων με περισσότερη ισότητα μεταξύ των φύλων. Αντί να επικεντρωθεί μόνο σε ένα τελικό βίντεο, το δίκτυο Healthy Cities έκανε μια σειρά από βίντεο, που περιλαμβάνουν διαδικτυακά σεμινάρια και μελέτες περίπτωσης για το πώς μπορούν οι πόλεις να γίνουν πιο πράσινες.
Εστίαση στο ταξίδι των πόλεων
Ένας άλλος τρόπος για να αφηγηθείς μια ιστορία είναι να επικεντρωθείς στους κύριους χαρακτήρες. Αυτό ακριβώς έκανε το δίκτυο Urb-En Pact με την ψηφιακή του έκδοση All Together Towards Net Zero Energy Cities . Το έγγραφο αυτό διερευνά το κοινό όραμα, την πρόοδο και την εμπειρία των διαφόρων ενδιαφερόμενων φορέων που εκπροσωπούν όλες τις χώρες του δικτύου.
Άλλα δίκτυα ακολούθησαν διαφορετική προσέγγιση, χρησιμοποιώντας τις πόλεις-εταίρους ως μελέτες περίπτωσης. Το δίκτυο URGE, για παράδειγμα, δημιούργησε ένα βιβλιαράκι με το τοπικό πλαίσιο, τα "πρέπει", τα "δεν πρέπει" και την πορεία προς τα εμπρός για κάθε πόλη. Ενώ το δίκτυο Find Your Greatness δημιούργησε την έκδοση We Found Our Greatness, περιγράφοντας 10 καταπληκτικά πράγματα που εφάρμοσε η κάθε πόλη-εταίρος.
Όλες οι πόλεις που συμμετέχουν στα δίκτυα σχεδιασμού δράσεων αναμένεται να συνδιαμορφώσουν με τις τοπικές αρχές ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης (IAP). Αυτό οδηγεί σε μια μακροπρόθεσμη βιώσιμη στρατηγική για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με το έργο και την υλοποίηση απτών και συγκεκριμένων δραστηριοτήτων σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Ορισμένα δίκτυα τείνουν να αναδιαμορφώνουν αυτά τα υποχρεωτικά αποτελέσματα, μετατρέποντάς τα σε μια σύντομη έκδοση του ολοκληρωμένου σχεδίου δράσεων IAP, όπως δείχνει το παράδειγμα από το δίκτυο Zero Carbon Cities.
Εξερευνώντας διαφορετικές φόρμες
Είναι υπέροχο να βλέπεις πώς η δημιουργικότητα των δικτύων μπορεί να μεταφραστεί σε μια μεγάλη ποικιλία εμπλουτισμένων αποτελεσμάτων. Αυτό αφορά σίγουρα τα προϊόντα του δικτύου RiConnect. Χρησιμοποιώντας απλά, αλλά όμορφα γραφικά και εντυπωσιακά μηνύματα, οι εταίροι του RiConnect κάλεσαν άλλες πόλεις να επανεξετάσουν τις υποδομές κινητικότητας με στόχο να γίνουν καλύτερες μητροπόλεις.
Τα τελικά τους αποτελέσματα περιλαμβάνουν τη θεματική γνώση και την εμπειρία της μεθόδου URBACT, από τη χρηματοδότηση μέχρι την επικοινωνία και ακόμη και τη συνεργασία με τις άλλες πόλεις από τα δίκτυα Thriving Streets και Space4People. Τα αποτελέσματα είναι προσανατολισμένα στο μέλλον και αναζητούν βιώσιμες ήπιες, αλλά και πιο δύσκολες επενδύσεις.
Αναμφισβήτητα, η ομάδα του URBACT III και οι πόλεις που συμμετείχαν δεν μπορούν παρά να αισθάνονται συγκίνηση με αυτόν τον αποχαιρετισμό.
Σύντομα, ένα νέο κεφάλαιο ανοίγει με την παρουσίαση των νέων δικτύων σχεδιασμού δράσεων.
