In het kader van het URBACT ROOF-netwerk hebben Gent, Luik en zeven andere Europese steden gedurende 30 maanden gewerkt aan de ontwikkeling van geïntegreerde actieplannen om een einde te maken aan dakloosheid. Het slotevenement van het netwerk op 13 mei was een gelegenheid om op deze ervaring terug te blikken en enkele krachtige boodschappen onder de aandacht te brengen.
Slechte huisvesting is vandaag de dag nog steeds een groot probleem in Europa. Het gebrek aan openbare huisvesting en de spanningen op de huurmarkt kunnen immers leiden tot de ontneming van een fundamenteel recht: het recht op huisvesting. Bij gebrek aan een specifieke Europese beleidsstrategie heeft België zich proactief opgesteld in de strijd tegen dakloosheid. De aanwezigheid van twee Belgische steden in het URBACT ROOF-netwerk is een bewijs van de geleverde inspanningen.
Door hun deelname hebben Gent en Luik, samen met Braga (PT), Glasgow (UK), Göteborg (SE), Napels (IT), Timisoara (RO), Thessaloniki (GR) en Toulouse (FR), bijgedragen tot de ontwikkeling van innoverende huisvestingsoplossingen. ROOF had twee doelstellingen: nauwkeurige gegevens verzamelen over dak- en thuisloosheid in elk van de steden en overgaan van beheer naar een effectieve beëindiging van dak- en thuisloosheid door gebruik te maken van regelingen zoals "Housing First" en "Housing Led".
Het meten van het verschijnsel ‘slechte huisvesting’ is namelijk van essentieel belang om de meest geschikte oplossingen te kunnen invoeren. Eind oktober 2020 hebben de Koning Boudewijnstichting, LUCAS KU Leuven en ULiège, in samenwerking met lokale overheden en een groot aantal verenigingen, instellingen en vrijwilligers, een telling uitgevoerd van mensen die dakloos zijn in de steden Aarlen, Luik en Gent, en in de provincie Limburg (https://www.kbs-frb.be/fr/denombrements-sans-abrisme-et-absence-de-chez-soi-2020(link is external)). Deze gegevens leveren rijke informatie op over geslacht, gezondheid, inkomen, institutionele achtergrond, huisvestingssituatie, enz., maar hebben de neiging het totale aantal betrokken personen te onderschatten. De cijfers zullen dus moeten aangevuld worden met regelmatige enquêtes.
Bron: (Koning Boudewijnstichting, 2021)
In de loop van het netwerk werden de regelingen "Housing First" en "Housing Led" versterkt en uitgebreid. Wallonië financiert deze instrumenten via het programma "Weg uit de precaire situatie", dat is opgesteld in het kader van het Waalse herstelplan. Er wordt ook gewerkt aan een regionaal actieplan om het daklozenbeleid tot het hele land uit te breiden.
Om deze maatregelen uit te voeren, heeft Luik een multidisciplinair en multi-institutioneel team van vijf werknemers opgericht dat tot taak heeft intensieve steun te verlenen aan dak- en thuisloze mensen (mobiliteit van de werknemers, dagelijkse verhuizing naar huisvesting, steun bij procedures en activiteiten van het dagelijks leven). Het team steunt met name op mechanismen zoals "solidair eigenaar worden", die het mogelijk maken een deel van het particuliere woningbestand te reserveren voor mensen die dakloos zijn of geen woning hebben. De eerste resultaten bevestigen het vermogen van deze instrumenten om een duurzame re-integratie van mensen en een aanzienlijke verbetering van hun welzijn mogelijk te maken.
Op 13 mei 2022 vond in Gent het slotevenement van het ROOF-netwerk plaats. Het was voor de deelnemende steden een gelegenheid om terug te blikken op het werk dat werd verricht tijdens de 30 maanden van samenwerking die het netwerk heeft gevormd en op de resultaten van de geïntegreerde actieplannen die de komende jaren als leidraad zullen dienen voor hun beleid inzake dak- en thuisloosheid. Daarnaast werden vier boodschappen herhaald met de wens dat Europa meer betrokken wordt:
- De EU moet een strategie invoeren om tegen 2024/25 een einde te maken aan dakloosheid, die belangrijke acties omvat om de toegankelijkheid en de kwaliteit van huisvestingsoplossingen te verbeteren;
- De EU en de lidstaten moeten een monitoringsysteem ontwikkelen met geharmoniseerde indicatoren en enquêtes over thuisloosheid om beleidsbeslissingen te onderbouwen;
- Huisvestingsmethoden, met name "Housing First", moeten worden bevorderd als een belangrijke methode om dakloosheid aan te pakken;
- De structuur- en investeringsfondsen van de EU moeten worden ingezet om dakloosheid aan te pakken door het aanbod van betaalbare woningen uit te breiden en steun te verlenen zodat mensen zelfstandig kunnen wonen en zich kunnen ontwikkelen.
Bron : http://www.roofnetwork.eu/(link is external)
Het platform http://www.roofnetwork.eu/(link is external) wil de door het netwerk tot stand gebrachte dynamiek voortzetten door een digitale ruimte te bieden waarin de door de ROOF-partnersteden verworven kennis en informatie worden gecentraliseerd. Wij nodigen u uit dit platform te raadplegen om er meer over te weten te komen.
Wat is “housing first”?
"Het is een innovatieve en doeltreffende manier om te streven naar sociale insluiting van de meest kwetsbare daklozen (lange geschiedenis van leven op straat en fysieke/mentale/gezondheidsproblemen). Voor deze mensen is het integratieproces vaak een lang hindernissenparcours (er zijn te veel voorwaarden en te veel stappen).
Housing First verandert de logica: huisvesting is de eerste stap en kan worden verkregen zonder enige voorwaarden (behalve die van elke huurder: de huur betalen en het huurcontract naleven). Om in een woning te blijven, begeleidt een team de huurder op alle gebieden van zijn of haar leven". (http://www.housingfirstbelgium.be/fr/)
In dezelfde logica plaatst de Housing Led huisvesting niet als eerste stap, maar als hoofddoelstelling van sociale integratie.
