Από το Δίκτυο Μεταφοράς Καλής Πρακτικής ACTive NGOs σε δίκτυα αλληλεγγύης: τα κοινωνικά οικοσυστήματα κατά τη διάρκεια και μετά την πανδημία COVID-19

Περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο γεγονός πριν, η κρίση COVID-19 απέδειξε ότι οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών είναι βασικοί πρωταγωνιστές των πόλεών μας. Συγκεντρώνουν άτομα σε γειτονιές για να σχηματίσουν ομάδες και να συμμετέχουν για το κοινό καλό. Φέρνουν σε επαφή άτομα με κοινά ενδιαφέροντα και τους βοηθούν να διατυπώσουν τις ανάγκες τους και να οργανώσουν καλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες. «Γεμίζουν» τα κενά που αφήνει το κράτος πρόνοιας και βοηθούν τις ευάλωτες ομάδες να αγωνιστούν για τα δικαιώματά τους. Στην πραγματικότητα, η κατανομή πόρων και αρμοδιοτήτων μεταξύ δήμων και φορέων της κοινωνίας των πολιτών βοήθησε τις πόλεις όχι μόνο να δημιουργήσουν ενισχυμένη συμμετοχή σε θέματα αστικής ανάπτυξης, αλλά και στη συμπαραγωγή αστικού χώρου και την -από κοινού-δημιουργία αστικών υπηρεσιών. Οι χώροι για τις ΜΚΟ και τις πρωτοβουλίες των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, όπως η NGO House στη Ρίγα είναι ζωτικής σημασίας για να συναντηθούν τόσο οι πολίτες όσο και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Στη Ρίγα, οι συνθήκες περιορισμού (lockdown) έφεραν την ΜΚΟ ΝGO House, όπως πολλές άλλες παρόμοιες οργανώσεις σε όλη την Ευρώπη, σε μια περίεργη κατάσταση. Όταν έφτασαν  τα νέα στη Ρίγα για τον κορωνοϊό, οι περισσότερες ΜΚΟ ήταν απασχολημένες με τη σύνταξη της φορολογικής τους δήλωσης που συνήθως υποβάλλεται κάθε Απρίλιο. Καθώς η  ΝGO House ήταν στη μέση της διαδικασίας και βοηθούσε αυτές τις ΜΚΟ να ξεπεράσουν τις οποιεσδήποτε γραφειοκρατικές διαδικασίες, δεν υπήρχε θέμα αναστολής αυτών των δραστηριοτήτων. Ενώ ο δήμος, το προσωπικό της NGO House ενήργησε γρήγορα για να διοργανώσει συμβουλευτικές δραστηριότητες στο διαδίκτυο τις οποίες και ακολούθησαν πολλές ΜΚΟ, δεν μπόρεσαν να προσεγγιστούν όλες οι ΜΚΟ με αυτά τα διαδικτυακά σεμινάρια. Επομένως, η NGO House έπρεπε να ασχοληθεί με μια σειρά εκδηλώσεων προβολής για να προσελκύσει περισσότερα άτομα από τους συνεργαζόμενους οργανισμούς της.

«Η συμμετοχή ήταν πολύ ενεργή, αλλά έπρεπε να επαναλάβουμε αυτά τα διαδικτυακά σεμινάρια καθώς δεν μπορούσαμε να προσεγγίσουμε όλες τις ΜΚΟ. Αυτό δημιούργησε επιπλέον δουλειά και οι άνθρωποι ένιωθαν χαμένοι και κουρασμένοι. Έτσι ξεκινήσαμε επίσης να ενεργούμε για την ψυχολογική ευημερία των ανθρώπων που εργάζονται σε αυτόν τον τομέα». Irina Vasiljeva

Η ψηφιοποίηση δεν ήταν μια ομαλή αλλαγή: πολλοί οργανισμοί δεν ήταν εξοικειωμένοι με την τεχνολογία και δεν ήταν διατεθειμένοι να συμμετάσχουν σε διαδικτυακές δραστηριότητες. Ωστόσο, βάζοντας χαμηλά τον πήχη όσον αφορά τις δραστηριότητες που δημιουργήθηκαν από το προσωπικό της NGO House, οι διαδικτυακές εκδηλώσεις έγιναν ολοένα και πιο δημοφιλείς και, τελικά, προσέλκυσαν περισσότερους συμμετέχοντες από τις παραδοσιακές, δραστηριότητες εκτός διαδικτύου. Αυτό το αποτέλεσμα ώθησε τον δήμο να επανεξετάσει τη στρατηγική προσέγγισης και να συμμετάσχει σε μια μακροπρόθεσμη διαδικασία ψηφιοποίησης.

«Το μεγαλύτερο ζήτημα δεν είναι η ίδια η ψηφιοποίηση, αλλά η νοοτροπία. Τόσο στο επίπεδο των ΜΚΟ όσο και στο Δήμο, πρέπει να καταλάβουμε ποιες δραστηριότητες μπορούν να παραμείνουν διαδικτυακές μετά την άρση του απαγορευτικού». Irina Vasiljeva

Στο τοπικό οικοσύστημα της NGO House της Ρίγας, συμμετείχαν πολλές οργανώσεις. Η Inese Vaivare, πρόεδρος του Συμβουλίου της Συμμαχίας των Πολιτών της Λετονίας (Latvian Civic Alliance) και συχνή συνεργάτης του NGO House, ξεκίνησε το εθελοντικό κίνημα «Μένουμε Σπίτι» («Stay Home»). Συμμετέχοντας σε ένα Μαραθώνιο Καινοτομίας (hackathon) που οργανώθηκε για την αντιμετώπιση της κρίσης του Covid-19 με τη βοήθεια τεχνολογιών, γνώρισε το χάσμα μεταξύ ενεργών χρηστών τεχνολογίας και ατόμων με λιγότερες τεχνολογικές δεξιότητες. Η Inese ήταν μία από τους ιδρυτές μιας πλατφόρμας που προσφέρει βοήθεια σε οποιονδήποτε καλεί τον αριθμό της ανοιχτής γραμμής. Περισσότεροι από 500 αναγνωρισμένοι και αξιόπιστοι εθελοντές σε όλη τη Λετονία παρέχουν βοήθεια σε ευάλωτα άτομα και απομονωμένες ομάδες είτε παραδίδοντας είδη παντοπωλείου και άλλες αγορές είτε  πηγαίνοντας τα κατοικίδια τους για μια βόλτα.

Στο Espoo , η ίδια η ψηφιοποίηση δεν έφερε προκλήσεις. Η πόλη, όπως η Φινλανδία γενικότερα, είναι καλά εξοπλισμένη με ψηφιακά εργαλεία και μεθόδους επικοινωνίας. Οι εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν από τα δημοτικά γραφεία και τους ομολόγους τους τις ΜΚΟς (NGO) έγιναν διαδικτυακά, και παρόλο που αυτές ήταν οι πρώτες διαδικτυακές εκδηλώσεις στη ζωή ορισμένων μελών της κοινότητας, έγιναν γενικά αποδεκτές από το κοινό. Ο δήμος μετέφερε επίσης πολλές πολιτιστικές και αθλητικές υπηρεσίες στο Διαδίκτυο και δημιούργησε έναν διαδικτυακό χάρτη των υπηρεσιών που σχετίζονται με τον κορωνοϊό που παρέχονται από μη κερδοσκοπικές ενώσεις.

«Η ομάδα συντονισμού μας είναι πολύ δραστήρια και προσωπικά είμαι πολύ ικανοποιημένη που βλέπω ότι οι άνθρωποι ήταν πολύ προορατικοί, αποδεικνύοντας ότι μπορούν να προσαρμοστούν πολύ γρήγορα στην αλλαγή. Ήταν ξεκάθαρο για όλους ότι θα το κάναμε μαζί. Ένα πολύ θετικό σημάδι και μια ενδιαφέρουσα πτυχή της κρίσης.» Maria Tiilikkala

Ομοίως με πολλές άλλες πόλεις, η τοπική κοινωνία των πολιτών ήταν ενεργή όσον αφορά στη βοήθεια της δημοτικής υποστήριξης που φθάνει σε ευάλωτες ομάδες. Οι υφιστάμενες συνεργασίες μεταξύ του δήμου και των οργανώσεων των πολιτών ήταν πολύ χρήσιμες για την ταχεία και αποτελεσματική κινητοποίηση πόρων. Η ΜΚΟ EJY Ry (NGO EJY Ry) ένωσε τις δυνάμεις της με την Nestori, έναν οργανισμό που προσφέρει συμβουλευτική στους ηλικιωμένους, για να ξεκινήσει μια γραμμή βοήθειας και μια υπηρεσία παράδοσης ειδών παντοπωλείου με τη βοήθεια περίπου 100 εθελοντών. Μια άλλη υπηρεσία τροφίμων, που στοχεύει ομάδες χαμηλού εισοδήματος και υψηλού κινδύνου ιδρύθηκε από τη ΜΚΟ επισιτιστικής βοήθειας Manna-Apu Ry, μαζί με τη διοίκηση της πόλης του Espoo.

Ενώ η προτεραιότητα της κινητοποίησης ενεργών πολιτών ήταν η παροχή τροφίμων σε ηλικιωμένους και άλλα απομονωμένα άτομα, η πόλη έπρεπε επίσης να αντιμετωπίσει μια άλλη πρόκληση. Το Espoo, μεταξύ των πόλεων με την πιο μεγάλη ποικιλομορφία πληθυσμών στη Βόρεια Ευρώπη, έχει ένα σημαντικά μεγάλο αριθμό ξενόγλωσσων κοινοτήτων. Ενώ στη Σουηδία, η έλλειψη παροχής πληροφοριών σε διαφορετικές γλώσσες αναγνωρίστηκε ως βασικό στοιχείο για έναν μεγάλο αριθμό θανάτων, ο δήμος του Espoo και το κοινωνικό οικοσύστημα του διασφαλίζουν ότι όλες οι πληροφορίες διαβιβάζονται σε κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη. Στις 7 Απριλίου, ξεκίνησε ένα διαδικτυακό γραφείο υποστήριξης όπου 25 άτομα απαντούσαν στο τηλέφωνο σε 15 γλώσσες, σε μια από κοινού υπηρεσία μιας ομάδας ΜΚΟ, διεκπεραιώνοντας πάνω από 340 κλήσεις τις πρώτες τέσσερις εβδομάδες της λειτουργίας του. Εκτός από αυτήν την υπηρεσία, ένα smartbot δημιουργήθηκε για να απαντά σε ερωτήσεις σε περισσότερες από εκατό γλώσσες, εξυπηρετώντας περισσότερους από 100.000 χρήστες.

Η Σάντα Πόλα επηρεάστηκε ιδιαίτερα από την κρίση COVID-19. Με την Ισπανία να είναι μία από τις χώρες που πλήττονται περισσότερο στην Ευρώπη, οι δημοτικοί θεσμοί, οι κοινωνικές πρωτοβουλίες και οι ΜΚΟ έχουν αισθανθεί ιδιαίτερα τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης και του απαγορευτικού. Ενώ οι πιο σημαντικοί κοινοτικοί χώροι, τα κοινωνικά κέντρα και τα πολιτιστικά κέντρα του δήμου έπρεπε να κλείσουν και δεν μπορούσαν να έρθουν άμεσα σε επαφή με τις κοινότητές τους, οι ΜΚΟ που συνεργάζονταν με ευάλωτες ομάδες αντιμετώπισαν επίσης εμπόδια όσον αφορά την πρόσβαση στους δικαιούχους τους. Αυτό δυσχέραινε ολόκληρο το οικοσύστημα της Santa Pola.

«Τα κύρια κοινοτικά κέντρα της Santa Pola αγωνίζονται να στραφούν στις διαδικτυακές υπηρεσίες, καθώς οι ΜΚΟ είναι μικρές και συνήθως δεν κάνουν τις εργασίες τους διαδικτυακά. Το Κέντρο Νεότητάς μας μπόρεσε να χρησιμοποιήσει περισσότερο τις διαδικτυακές υπηρεσίες, καθώς η εξοικείωσή τους με τα μέσα επικοινωνίας της κοινότητάς τους είναι πολύ πιο προηγμένη. Φυσικά, αυτό δείχνει πώς πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο στην παιδεία για τα μέσα μαζικής επικοινωνίας για όλους. " Marc Bassols

Για να βοηθήσει τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν την απομόνωση, ο δήμος οργάνωσε μια σειρά διαδικτυακών εκδηλώσεων και δημοσίευσε μια λίστα χρήσιμων αριθμών, βοηθώντας τους πολίτες να βρουν ΜΚΟ με επαρκείς υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους. Άλλες ΜΚΟ ένωσαν τις δυνάμεις τους για να παράγουν υφασμάτινες μάσκες, ενώ σημαντικά ιδρύματα, όπως το Civic Center, πειραματίστηκαν με τη μεταφορά στο διαδίκτυο ορισμένων από τα προγράμματα κατάρτισης και ανεύρεσης εργασίας τους. Η La Senia θέσπισε ένα σχέδιο για την παρακολούθηση της υγείας των ηλικιωμένων επισκεπτών της. Παρόλο που ένα μεγάλο μέρος του ηλικιωμένου κοινού της La Senia δεν είχε τις απαραίτητες ψηφιακές δεξιότητες και εργαλεία για να συμμετάσχει σε διαδικτυακές εκδηλώσεις, το Κέντρο Νεολαίας, για να διατηρήσει επαφή με την κοινότητά του, προέβη στην οργάνωση εκθέσεων φωτογραφιών καθώς και ζωντανών συναυλιών. , συνεντεύξεων, συζητήσεων και ακόμη και αθλητικών δραστηριοτήτων σε διάφορες πλατφόρμες κοινωνικών μέσων δικτύωσης.

Στις Συρακούσες , η οποία επηρεάστηκε από την υγειονομική κρίση στη Βόρεια Ιταλία, το lockdown ήταν άμεσο και πολύ αυστηρό. Αυτό ανάγκασε πολλούς οργανισμούς στην αστική  «σκηνή» της πόλης να προσαρμόσουν τις δραστηριότητες και τις υπηρεσίες τους στις επείγουσες ανάγκες που δημιουργούνται από την κρίση COVID-19. Μαθαίνοντας από το έργο του στη από κοινού δημιουργία δραστηριοτήτων με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ο δήμος κάλεσε τις ΜΚΟ να ενώσουν τις δυνάμεις τους στην παροχή μιας σειράς υπηρεσιών. Αυτές οι ενώσεις, σε συνεργασία με τον δήμο, εργάζονται για την παράδοση τροφίμων και κουπονιών για τους άστεγους και τους εποχιακούς εργαζόμενους, φάρμακα για ηλικιωμένους και άρρωστους και διανομή τάμπλετ για εξ’αποστάσεως εκπαίδευση.

Προκειμένου να βοηθήσει στην ενημέρωση και στον προσανατολισμό μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών που προσφέρονται από συλλόγους στις Συρακούσες, δημιουργήθηκε ένας διαδικτυακός χάρτης. Το « Siracusa Solidale, είναι «ένας διαδικτυακός κατάλογος πρωτοβουλιών αλληλεγγύης και οργανισμών που συλλέγει η Ένωση Zuimama στο πλαίσιο του έργου" Città Educativa " και περιλαμβάνει υπηρεσίες όπως διανομή τροφίμων και φαρμάκων, ψυχολογική υποστήριξη, συμβουλευτική και προστασία από την ενδοοικογενειακή βία. Η Siracusa Solidale υπογραμμίζει πόσο σημαντικό είναι να βασιζόμαστε σε υφιστάμενα δίκτυα και συνεργασίες σε περιόδους κρίσης, διότι έτσι μπορούμε να ανταποκριθούμε καλύτερα στις αναδυόμενες προκλήσεις με πιο συντονισμένο, συλλογικό και αποτελεσματικό τρόπο.

Ομοίως με τις Συρακούσες, το Μπράιτον και το Χοβ επίσης βασίστηκε σε υπάρχοντα δίκτυα και συνεργασίες. Ενώ ο δήμος αναδιοργάνωσε τις προτεραιότητές του υπό το φως των αναδυόμενων αναγκών, οι συνήθεις στρατηγικές επικοινωνίας και δέσμευσής του δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν τόσους ανθρώπους ως συνήθως. Η υπέρβαση του ψηφιακού χάσματος και η συμπερίληψη εκείνων με περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση στο Διαδίκτυο ήταν μια κρίσιμη πρόκληση για τον δήμο. Εκτός από τη συμμετοχή των «Ψηφιακών Πρωταθλητών» (Digital Champions) για να βοηθήσουν τους πολίτες να εξοικειωθούν με ψηφιακά εργαλεία και εφαρμογές, η κοινοτική ομάδα εμπλοκής του Δήμου (Community Engagement Team) δημιούργησε ενημερωτικά δελτία κοινότητας για κάθε περιοχή της πόλης, απαριθμώντας βασικές πληροφορίες και υπηρεσίες και διανεμήθηκαν από εθελοντές. Εν τω μεταξύ, ο δήμος ερχόταν σε καθημερινή βάση αντιμέτωπος με τον πρόσθετο φόρτο εργασίας και οι ενέργειές του επιβραδύνθηκαν λόγω της βραδύτητας των γραφειοκρατικών διαδικασιών.

«Ελπίζω ότι αυτό θα αποδεικνύει ότι οι δήμοι πρέπει να αφουγκραστούν και να υποστηρίξουν περισσότερες υπηρεσίες που προσφέρονται από τα κοινοτικά κέντρα, αναγνωρίζοντας ότι γνωρίζουν καλύτερα ποιες είναι οι τοπικές ανάγκες». Thomas Goodridge

Χρησιμοποιώντας την ευελιξία τους να αντιδρούν γρηγορότερα και με περισσότερη ελευθερία στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, οι πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών, οι ΜΚΟ και οι χώροι της κοινότητας στο Ανατολικό Μπράιτον κινητοποιήθηκαν άμεσα και γρήγορα βοηθώντας τις τοπικές κοινότητες. Πολλές ομάδες αλληλοβοήθειας δημιουργήθηκαν στο WhatsApp  για να βοηθήσουν στην αγορά και τη συλλογή βασικών ειδών και να παρέχουν κοινωνικές συνδέσεις για τα πιο απομονωμένα άτομα. Η BELTA, the Bristol Estate Leaseholders & Tenants Association, για παράδειγμα, μετέτρεψε γρήγορα τον χώρο της κοινότητας σε κέντρο διανομής τροφίμων, κινητοποιώντας πολλούς εθελοντές σε όλη την πόλη. Εξωτερικοί χώροι με κήπους διατέθηκαν σε άτομα και οικογένειες προκειμένου να περάσουν λίγο χρόνο έξω με ασφάλεια. Άλλοι χώροι κοινότητας μετατράπηκαν σε εργαστήρια εκτύπωσης 3D ή ατελιέ για την παραγωγή μασκών και άλλων εργαλείων ασφαλείας. Ως αποτέλεσμα αυτών των δραστηριοτήτων, μία νέα γενιά εθελοντών ένωσε τις δυνάμεις της με υφιστάμενους οργανισμούς, και νέους ακτιβιστές,  χωρίς καμία προηγούμενη συμμετοχή τους σε θέματα της κοινότητας.

Στο Ντουμπρόβνικ , το απαγορευτικό δημιούργησε μια νέα κατάσταση: με την άμεση αναστολή πτήσεων και πλοίων, η πόλη βρέθηκε ξαφνικά χωρίς τουρίστες, ένα σπάνιο θέαμα σε αυτήν την έντονα τουριστική πόλη, αλλά με σοβαρές οικονομικές συνέπειες τόσο για τις βιομηχανίες της πόλης όσο και για τον κοινωνικό της τομέα. Για τις ΜΚΟ του Ντουμπρόβνικ και τα κοινωνικά οικοσυστήματα, η μετάβαση από τη φυσική επαφή στην εικονική ήταν γρήγορη και η αντιμετώπιση τους στην κατάσταση της COVID-19 ξεπέρασαν τις βραδύτερες και λιγότερο προσαρμοστικές αντιδράσεις των κρατικών δομών, των δημοτικών τμημάτων και των δημόσιων φορέων.

«Βλέπουμε ένα αυξανόμενο επίπεδο ευαισθητοποίησης σχετικά με την κατάσταση, οι νεότεροι ακτιβιστές και οι εθελοντές πλησιάζουν τις παλαιότερες γενιές, αφουγκράζονται περισσότερο τις ανάγκες τους και κάνουν ό, τι μπορούν για να τους φροντίσουν. Πραγματικά πιστεύω ότι αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του τόσο χαμηλού αριθμού των λοιμώξεων στην πόλη.» Petra Marcinko

Ενώ οι πλατφόρμες τόσο για το Lazareti όσο και το Κέντρο Νεότητας έπρεπε να κλείσουν σύμφωνα με τους κανονισμούς του απαγορευτικού, και οι δύο κατάφεραν να είναι εκεί για  τις κοινότητές τους. Κάθε οργανισμός που εδρεύει στο συγκρότημα Lazareti ή στο Κέντρο Νεότητας κινητοποιήθηκε άμεσα για να προσφέρει κάποια ανακούφιση στην κοινότητα: ορισμένοι οργανισμοί παρήγαγαν με τρισδιάστατη εκτύπωση μάσκες ατομικής προστασίας, ενώ άλλοι ξεκίνησαν διαδικτυακά εκπαιδευτικά μαθήματα και παρείχαν υπηρεσίες συμβουλευτικής ψυχολογίας. Η πλατφόρμα για το Lazareti άρχισε να συλλέγει σε καθημερινή βάση τις αναμνήσεις και συνήθειες ανθρώπων στην κοινότητά της και οργάνωσε μια διαδικτυακή έκθεση στην οποία τις παρουσιάζει, ελπίζοντας να συνδέσει τους ανθρώπους και έτσι να συμβάλει στην ψυχολογική τους ευημερία, κάνοντας τους να αισθάνονται ότι είναι μέρος μιας υποστηρικτικής κοινότητας.

Εκτός από μια νέα αίσθηση αλληλεγγύης, ωστόσο, ο COVID-19 έφερε επίσης αστάθεια στο Ντουμπρόβνικ. Δεδομένου ότι οι περισσότερες χρηματοδοτήσεις για ΜΚΟ στην πόλη χρηματοδοτούνται μέσω τουριστικών εσόδων, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αντιμετωπίζουν σοβαρές περικοπές στον προϋπολογισμό την προσεχή περίοδο. Επιπλέον, τα κεφάλαια που προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, τα οποία έχουν οριστεί για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών σε αστικούς χώρους όπως η Πλατφόρμα για το Λαζαρέτι και το Κέντρο Νεολαίας ανακατανεμήθηκαν για επείγοντες σκοπούς, αφήνοντας πολλούς χώρους σε ολόκληρη τη χώρα με σοβαρές οικονομικές δυσκολίες. Προκειμένου να βοηθήσουν αυτούς τους χώρους της κοινότητας να ξεπεράσουν την κρίση και να τους εκπροσωπήσουν καλύτερα στις διαπραγματεύσεις με τις τοπικές διοικήσεις και την εθνική κυβέρνηση σχετικά με τις περικοπές του προϋπολογισμού, δημιουργήθηκε ένα εθνικό δίκτυο. Επί πλέον, όλοι οι συμμετέχοντες οργανισμοί επιθυμούν να αναπτύξουν οικονομικά μοντέλα τα οποία θα κάνουν αυτούς τους χώρους να μην εξαρτώνται τόσο πολύ από τις δημόσιες επιδοτήσεις και θα τους βοηθήσουν να αποφέρουν τα δικά τους έσοδα.

«Συνειδητοποιήσαμε ότι πρέπει να επικοινωνήσουμε καλύτερα με την κυβέρνηση, ενημερώνοντάς τους για τις τοπικές ανάγκες και ζητήματα. Πρέπει να εκπαιδεύσουμε τις δημόσιες διοικήσεις σχετικά με τη σημασία του έργου μας, τον ρόλο που διαδραματίζουμε στην οικοδόμηση και την ευημερία της κοινότητας, έτσι ώστε οι δραστηριότητές μας να λαμβάνουν επαρκή χρηματοδότηση. Πολλοί άνθρωποι θυμούνται τον πόλεμο, οπότε γνωρίζουν τη σημασία υπηρεσιών όπως η δική μας, καθώς σε περιόδους έκτακτης ανάγκης το κράτος δεν είχε ούτε τα μέσα αλλά ούτε και το χρόνο να ακολουθήσει τις τοπικές κοινότητες και ιδιαίτερα τις μειονεκτούσες ομάδες. " Petra Marcinko

Αυτές οι ιστορίες που συλλέχθηκαν από τις πόλεις που συμμετέχουν στο δίκτυο ACTive NGO δείχνουν μια σημαντική τάση: Οι ΜΚΟ σε όλη την Ευρώπη υπήρξαν βασικοί συνεργάτες των δήμων στην αντιμετώπιση της κρίσης COVID-19. Οι χώροι κοινότητας και τα δίκτυα κοινωνικής υποστήριξης που οργανώνονται γύρω τους υπήρξαν ένας σημαντικός πόρος για τις πόλεις για την προσέγγιση των τοπικών κοινοτήτων και των πολιτικών πρωτοβουλιών. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους τόσο η τοπική όσο και η εθνική χρηματοδότηση πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στην ανάπτυξη και την καλλιέργεια των τοπικών κοινωνικών οικοσυστημάτων. Λόγω της άμεσης σύνδεσής τους με τοπικές κοινότητες, οι ΜΚΟ και οι συνεργάτες τους γνωρίζουν καλύτερα τις ανάγκες, τα τρωτά σημεία και τα δυνατά τους σημεία. Μέσω αυτών (συχνά προσωπικών) συνδέσεων και εμπιστοσύνης, τα τοπικά κοινωνικά δίκτυα είναι συχνά τα πιο κατάλληλα προκειμένου να κινητοποιήσουν ανθρώπους, κοινότητες και ικανότητες όπως ο εθελοντισμός, η αμοιβαία φροντίδα και η διανομή αγαθών πρώτης ανάγκης. Σε ένα οικοσύστημα που βασίζεται στη συνεργασία πολλών οργανισμών, είναι ευκολότερο να προσδιοριστούν οι δεξιότητες και οι πόροι που διατίθενται στην κοινότητα και να ενεργοποιηθούν για να αντιμετωπίσουν πιεστικές προκλήσεις. Η θέση πολλών ΜΚΟ και οι συνεργαζόμενοι οργανισμοί τους μακριά  από τη δημόσια γραφειοκρατία τους καθιστά πιο ευέλικτους και γρηγορότερους όσον αφορά την αντίδραση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Μπορούν επίσης να φιλοξενήσουν πολίτες και ομάδες με επιθυμία και ικανότητα για μακροχρόνια δέσμευση, που εκτείνονται πέραν της διάρκειας των πολιτικών κύκλων και δημόσιων προμηθειών.

Οι δήμοι διαδραματίζουν βασικό ρόλο σε αυτά τα οικοσυστήματα. Δημιουργώντας μια επισκόπηση των τοπικών δημοτικών δικτύων, τα στελέχη του Δήμου μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τον ρόλο κάθε οργανισμού και να τους βοηθήσουν να συντονίσουν τις δραστηριότητές τους. Με την κινητοποίηση της χρηματοδότησης και τη διοχέτευση πόρων σε κοινωνικά  οικοσυστήματα, τα δημόσια ιδρύματα μπορούν να βελτιώσουν τη συνεργασία μεταξύ των τοπικών ενδιαφερομένων. Αναπτύσσοντας μοντέλα και πρωτόκολλα διακυβέρνησης για την από κοινού διαχείριση των πόρων, οι δήμοι μπορούν να μοιράζονται τις ευθύνες τους και να βοηθούν τους οργανισμούς-εταίρους τους να επεκτείνονται. Παρέχοντας χώρους για πρωτοβουλίες κοινωνικής αλληλεγγύης, οι αρχές μπορούν να βοηθήσουν αυτές τις πρωτοβουλίες να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και νέες ικανότητες, συμβάλλοντας στη σταθερότητά τους.

Σε αυτό το πλαίσιο, ειδικά με την προοπτική των νέων μέτρων λιτότητας και των μειωμένων δημόσιων προϋπολογισμών για κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, απαιτείται στενότερη συνεργασία μεταξύ δημόσιων αρχών και κοινωνιών των πολιτών. Για να υποστηρίξουμε την κοινωνική συνοχή στις τοπικές κοινότητες και να διατηρήσουμε τις ΜΚΟ ενεργές, είναι σημαντικό να βοηθήσουμε τους χώρους της κοινότητας και τους πολίτες τους να ξεπεράσουν τις φυσικές αποστάσεις υποστηρίζοντας την ψηφιοποίηση ορισμένων από τις δραστηριότητές τους. Απαιτούνται νέα ψηφιακά εργαλεία, πλατφόρμες και εκπαιδευτικές μέθοδοι για τη βελτίωση της ψηφιακής παιδείας και τη δημιουργία κοινής ψηφιακής κουλτούρας. Απαιτούνται νέες δράσεις προσέγγισης για να ξεπεραστεί το ψηφιακό χάσμα και να περιληφθούν οριακές ομάδες και μεμονωμένα άτομα. Τα νέα προγράμματα χρηματοδότησης είναι ζωτικής σημασίας για να βοηθήσουν τις ΜΚΟ και τις NGO Houses  να ξεπεράσουν τις ελλείψεις του προϋπολογισμού τους. Είναι ουσιαστικό τα νέα νομικά πλαίσια να επιτρέπουν στους οργανισμούς των πολιτών να αναπτύξουν οικονομικά μοντέλα που τα καθιστούν πιο οικονομικά ανεξάρτητα, ανοίγοντας νέες ροές εσόδων και δημιουργώντας ισχυρότερους δεσμούς μεταξύ ΜΚΟ και πρωτοβουλιών κοινωνικής οικονομίας. Αυτά τα μέτρα μπορούν όλα να συμβάλουν στην αύξηση της σταθερότητας των NGO Houses  κατά την περίοδο μετά την πανδημία COVID: ένας κρίσιμος παράγοντας των πιο ανθεκτικών τοπικών κοινωνιών.

Levente Polyak (Επικεφαλής εμπειρογνώμονας της ΜΚΟ, ACTive NGOs και συνιδρυτής του Eutropian)