Η αστική κηπουρική είναι ένα εργαλείο αστικής πολιτικής, αλλά κυρίως σημαίνει τοπική, περιφερειακή και εποχιακή παραγωγή τροφίμων στις πόλεις-κωμοπόλεις. Κατά την περίοδο του COVID-19 έχει γίνει όλο και περισσότερο τάση, της μόδας, μία μοντέρνα επιλογή, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις και ένα κρίσιμο αστικό εργαλείο κατά της φτώχειας. Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο και κυρίως στην Ευρώπη όλο και περισσότερο συγκομίζουν και σπέρνουν φυτά και λαχανικά σε αστικούς κοινοτικούς κήπους.
Από την εναρκτήρια συνάντηση του έργου στη Ρώμη, Σεπτέμβριος 2021
Φαίνεται ότι σε κάθε περιοχή της Ευρώπης πολλά και διαφορετικά κίνητρα οδηγούν τους ανθρώπους να καλλιεργούν τα δικά τους λαχανικά σε αστικούς κοινοτικούς κήπους, όπως: το να νιώσουν την εμπειρία της εργασίας στη φύση, η παραγωγή λαχανικών χωρίς φυτοφάρμακα, σε αρκετές περιπτώσεις η πολιτική δέσμευση, η τοπική παράδοση και ο πολιτισμός και κυρίως ο ποιοτικός χρόνος με την οικογένεια, τους φίλους και τους γείτονες. Σε εποχές υπερπληθυσμού, αστικοποίησης, μεγάλων διαδρομών μετακίνησης και υπερβολικής χρήσης φυτοφαρμάκων, οι αστικοί κοινοτικοί κήποι, όλο και περισσότερο, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Οι αστικοί κήποι ανθίζουν και από τότε που ξεκίνησε η πανδημία του COVID-19, όλο και περισσότεροι άνθρωποι γίνονται πραγματικά ενεργοί κηπουροί.
Οι αστικοί κήποι διαδραματίζουν επίσης κρίσιμο κοινωνικό ρόλο στη ζωή των πολιτών: ενσωματώνουν κοινωνικά αποκλεισμένους ανθρώπους, βοηθούν στην υλοποίηση μερικές φορές τρελών ατομικών ιδεών, αντισταθμίζουν πραγματικά το άγχος και αυξάνουν σίγουρα την ευημερία των κηπουρών που απασχολούνται σε κοινοτικούς κήπους. Μέσω των κοινοτικών δραστηριοτήτων στους κήπους, όπως η σπορά, η συγκομιδή, η επεξεργασία και η κατανάλωση λαχανικών και φρούτων, οι κηπουροί αισθάνονται πραγματικά συνδεδεμένοι με τη φύση.
Το RU:RBAN Second Wave είναι ένα έργο που ασχολείται με το θέμα των Αστικών Κήπων και ξεκίνησε πρόσφατα το νέο του ταξίδι μεταφοράς από την πόλη της Ρώμης σε άλλες 4 πόλεις σε όλη την Ευρώπη, μέσω 3 άλλων πόλεων-φάρων. Η Ρώμη έχει βραβευτεί με το σήμα καλής πρακτικής URBACT για το συμμετοχικό πρόγραμμα αστικής κηπουρικής (http://urbact.eu/resilient-urban-and-peri-urban-agriculture). Περισσότεροι πολίτες θα έχουν την ευκαιρία να αυξήσουν τις δεξιότητες τους στην αστική κηπουρική και να μάθουν πώς να διαχειρίζονται σωστά τους κήπους μέχρι το τέλος του 2022! Περισσότεροι δημοτικοί υπάλληλοι θα είναι επίσης πιο ικανοί να εργάζονται σε θέματα που αφορούν τη διακυβέρνηση των αστικών κήπων.
Η εργασία στους αστικούς κήπους δεν είναι μόνο η καθημερινή επίσκεψή και η σπορά φυτών και λαχανικών! Η οργάνωση και η διαχείριση των κήπων που ακολουθεί ένα σαφές πλαίσιο λειτουργίας είναι πάντα χρήσιμη και, σε ορισμένες περιπτώσεις, απολύτως απαραίτητη.
Το μοντέλο διακυβέρνησης (συμπεριλαμβανομένων των κανόνων διαχείρισης των κήπων και των όρων λειτουργίας) στην Καλή Πρακτική της πόλης της Ρώμης αφορά μια ποικιλία πολιτικών: αστική ανθεκτικότητα, φτώχεια, επαναχρησιμοποίηση εγκαταλελειμμένων εκτάσεων, κοινωνική ένταξη και συμμετοχή των πολιτών, καθώς και κοινοτισμός και διαχείριση της αστικής κληρονομιάς.
Από την εναρκτήρια συνάντηση του έργου στη Ρώμη, Σεπτέμβριος 2021
Στο Πρώτο (και από τώρα και στο εξής) Δεύτερο “Κύμα” RU:RBAN (RU:RBAN Second Wave) συζητάμε πολλές πτυχές και θέματα της αστικής κηπουρικής και της αστικής γεωργίας. Προσδοκούμε ότι το νέο Δίκτυο μπορεί να επωφεληθεί πλήρως από το διαφορετικό υπόβαθρο και την εμπειρογνωμοσύνη όλων των πόλεων-εταίρων (συμπεριλαμβανομένων των πόλεων-φάρων) στο θέμα της ανθεκτικής αστικής κηπουρικής.
Το δεύτερο κύμα RU:RBAN θα μεταφέρει στα μέλη των τοπικών ομάδων δράσης Urbact (ULGs) των 5 πόλεων δικτύωσης, μια περιεκτική, ευέλικτη και φιλική μεθοδολογία, προκειμένου να τους υποστηρίξει στο θέμα της διαχείρισης των αστικών κήπων όπως προβλέπεται στην αστική ατζέντα της ΕΕ και στους συσχετιζόμενους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτό θα γίνει μέσω μιας προσαρμοστικής προσέγγισης για διάφορους τύπους δικτύωσης Ευρωπαϊκών πόλεων, προωθώντας τη συμπερίληψη, την ενεργοποίηση των τοπικών φορέων και τη συνεργασία μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών, της γνώσης, των δημόσιων φορέων και των ενώσεων για τη συνεργατική διαχείριση των αστικών πόρων.
Η οικογένεια του έργου RU:RBAN θα συζητήσει εκτενώς τους πιθανούς ορισμούς για τους λαχανόκηπους, θέματα που αφορούν την ιδιοκτησία τους και επίσης τις διαφορές μεταξύ των λαχανόκηπων και των κοινοτικών κήπων.
Οι πολίτες που ενδιαφέρονται για το θέμα πολιτικής του έργου θα έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν και να καθοδηγηθούν σχετικά με το προφίλ του κηπουρού σε έναν αστικό κοινοτικό κήπο. Στόχος είναι η αύξηση της ευαισθητοποίησής τους σχετικά με την πολυπλοκότητα του ρόλου και την άσκηση των κύριων κοινωνικών και συντονιστικών λειτουργιών, κάτι που θα συμβεί μέσω δραστηριοτήτων και προσομοιώσεων προκειμένου να ξεκινήσουν οι διαδικασίες αναγνώρισης και βελτίωσης εκείνων, που σε τοπικό επίπεδο, συνήθως έχουν αυτόν τον ρόλο στους αστικούς κήπους.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Gardenisers, το οποίο επαναλαμβάνεται στις 4 χώρες και απευθύνεται σε διαφορετικούς κάθε φορά συμμετέχοντες, αποσκοπεί στην επίτευξη των ακόλουθων ειδικών στόχων:
- Υποστήριξη των συμμετεχόντων στη σύλληψη ιδεών για πιθανές δομές και για τις αποστολές των αστικών κήπων
- Κατανόηση σε σχέση με το κόστος και τα οφέλη του αστικού κήπου
- Αναστοχασμός σχετικά με το ρόλο του αστικού κήπου στο τοπικό πλαίσιο
- Υποστήριξη των συμμετεχόντων στη σύλληψη της εικόνας του κηπουρού
- Εξάσκηση του ρόλου του κηπουρού στις κύριες λειτουργίες του
Από την εναρκτήρια συνάντηση του έργου στη Ρώμη, Σεπτέμβριος 2021
Οι πολίτες που συμμετέχουν στο έργο μέσω των Τοπικών Ομάδων Δράσης του URBACT (ULGs) θα εισαχθούν από την αρχή στο θέμα της πολιτικής, λαμβάνοντας γνώση σχετική με τις ακόλουθες ερωτήσεις:
- Που είναι η ιδανική τοποθεσία για τη δημιουργία ενός νέου κήπου;
- Πως μπορώ να εμπλέξω τη γειτονιά και τους φίλους μου σε αυτή την ιδέα;
- Πως μπορώ να οργανώσω μια ομάδα για να υποστηρίξει την πρωτοβουλία μου;
- Ποια είναι τα κύρια στοιχεία που πρέπει να υπάρχουν;
- Που θα βρεθούν τα χρήματα που απαιτούνται;
- Σε ποιον πρέπει να απευθύνω τις σκέψεις μου;
- Υπάρχει κάποιο πλαίσιο στην πόλη μου σχετικά με τη δημιουργία και τη λειτουργία αστικών κήπων;
- Τι είδους εκπαίδευση χρειάζεται και ποιος είναι ειδικευμένος στο να την αναλάβει;
- Ποιοι είναι οι κανόνες που πρέπει να ακολουθηθούν ή μήπως δεν πρέπει να υπάρχουν κανόνες σε ένα κοινοτικό κήπο και θα πρέπει να είναι εντελώς αυτό-οργανωμένος;
- Ποια είναι τα νομικά βήματα και τα έγγραφα που πρέπει να προετοιμαστούν;
- Ποιος είναι σε θέση να κάνει την απαιτούμενη γραφειοκρατία;
Και πολλά άλλα!
Εμείς στο RU:RBAN Second Wave εργαζόμαστε ήδη για να βελτιώσουμε το μοντέλο διαχείρισης των αστικών κήπων των νεοεισερχόμενων πόλεων προσπαθώντας να καλύψουμε όλες τις σχετικές ανάγκες τους, καθώς η Αλεξανδρούπολη, η Αλγεσίρας, το Κάρλοου και το Σπλιτ έχουν διαφορετικές ανάγκες και προσδοκίες από το έργο, όπως:
- Αναδιοργάνωση των υφιστάμενων κήπων
- Δημιουργία ενός πιλοτικού κήπου κάτω από ένα συγκεκριμένο πλαίσιο
- Βελτίωση του μοντέλου διακυβέρνησης
- Παρακίνηση περισσότερων πολιτών να συμμετάσχουν
- Καθοδήγηση των κηπουρών
Και πολλά άλλα!
Από την άλλη πλευρά, οι τέσσερις πόλεις έχουν κοινά στοιχεία που συμβάλλουν στη διαδικασία μεταφοράς:
- Υψηλή πολιτική υποστήριξη
- Μια μικρή, αλλά ιδιαίτερα κινητοποιημένη και επιτυχημένη κοινότητα αστικών κηπουρών
- Ισχυρή αίσθηση των θετικών επιδράσεων των υπαίθριων δραστηριοτήτων στην ποιότητα ζωής
- Ισχυρό ιστορικό επιτυχίας των διαδικασιών συμμετοχής από κάτω προς τα πάνω (bottom-up)
- Δέσμευση και ενδιαφέρον των πολιτών
Από την εναρκτήρια συνάντηση του έργου στη Ρώμη, Σεπτέμβριος 2021
Τέλος, οι τέσσερις πόλεις θα εργαστούν με την υποστήριξη των εμπειρογνωμόνων του έργου για να μεταφέρουν τις καλές πρακτικές της Ρώμης και κυρίως :
- Να προωθήσουν την αστική γεωργία σε επίπεδο νοικοκυριού
- Να αναπτύξουν και να υποστηρίξουν μικρούς κοινοτικούς κήπους
- Να οργανώσουν καλύτερα τους χώρους πρασίνου
- Να προωθήσουν την κοινωνική ένταξη
- Να επιτύχουν την αύξηση της ανάπτυξης ικανοτήτων των συμμετεχόντων της τοπικής ομάδας δράσης URBACT (ULG ) σε σχέση με τη διαχείριση των αστικών κήπων
- Να αυξήσουν τις δεξιότητες των κηπουρών
- Να πετύχουν την έγκριση τοπικού κανονισμού για τους αστικούς κήπους
- Να κάνουν τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής να συνειδητοποιήσουν τα οφέλη των Τοπικών Ομάδων Δράσης(ULGs)
- Να δημιουργήσουν νέους αστικούς κήπους
- Τα αποτελέσματα του έργου να αποτελέσουν μια μακροχρόνια τοπική παρέμβαση
Από την εναρκτήρια συνάντηση του έργου στη Ρώμη, Σεπτέμβριος 2021
Κώστας Καραμάρκος,
RU:RBAN Second Wave, Επικεφαλής Εμπειρογνώμονας
