Prva organizacija posvećena pitanjima mladih nastala je u Americi 1830. godine. Od tada pa nadalje svjedočimo organizovanijem ućešću mladih ljudi, a prije svih studenata, kao snažnom i važnom faktoru svih društava, punom vjere u mogućnost bolje budućnosti. Danas, u 2024. godini, radimo na tome da mladi postanu dio demokratskih procesa kao aktivniji činioci, i učestvuju u donošenju odluka. Ipak, i dalje tražimo odgovore na pitanja čime nahraniti vjeru i snagu mladosti, i kako mladima obezbijediti snažniju poziciju u društvu? Ova pitanja se mogu učiniti lakima na prvi pogled, ali odgovori na njih podrazumijevaju sistematičan pristup, i na te odgovore svaka država treba da zasluži čistu desetku.
Ministarstvo evropskih poslova aktivno komunicira sa mladima, te je kreiralo i program stažiranja pod nazivom "Evropeizuj znanje". Deset studenata specijalističkih i master studija je dobilo priliku da stekne znanje iz oblasti pregovaračkog procesa sa EU, međunarodnih odnosa, evropskih integracija i pristupanja evropskim fondovima, te razvoja vještina iz oblasti političkih i javnih komunikacija. Među njima je i Marija Blažević, studentkinja master studija međunarodnog prava na Pravnom fakultetu Univerziteta Crne Gore, zaljubljenica u upoznavanje različitih kultura, i mlada evropska ambasadorka.
Marija se još na početku studija pridružila organizacijama ADAMAS i ELSA na Pravnom fakultetu. Učestvovala je u brojnim obukama i seminarima na temu ljudskih prava, omladinskog aktivizma, i evropskih integracija. Kao mlada evropska ambasadorka u mreži "Young European Ambassadors", trudi se da mladima prenese svoje znanje i iskustvo, i da ih podstakne da i oni budu aktivni u zajednici. Kao važan dio svog iskustva navodi stažiranje u Delegaciji Evropske unije u Crnoj Gori, gdje je stekla znanje o evropskim integracijama.
Tokom protekle sedmice Marija je imala priliku da nauči o programima saradnje Evropske unije u Direkciji za inter-regionalne programe. Program koji je probudio njeno interesovanje je URBACT. Evo šta ona ima da kaže o ovom programu:
"Ono što mi se posebno dopada kod ovog programa jeste što je fokusiran na izgradnju kapaciteta svih evropskih gradova, bez obzira na njihove postojeće kapacitete i veličinu. Program prepoznaje da je važno da jedni drugima budemo uzori za bolji rad i razvoj, u šta ovaj program i ulaže kroz razmjenu dobrih ideja i praksi. Da bi gradovi mogli da sprovedu svoje ideje, potrebno je da imaju vještine, koje i mogu da razvijaju u okviru mreža programa URBACT. Ipak, najviše bih istakla to da gradovi mogu da primijene ideje shodno svojim kapacitetima, uzimajući one najkorisnije. Mislim da je to odličan način rangiranja ideja, jer suština je u saradnji, kao i u tome da projekti zaista imaju pozitivan i koristan efekat u zajednici."
Marija vjeruje da država ne može napredovati ako svi njeni gradovi nisu aktivni u tome da poboljšaju svoje zajednice, i ne ostvare svoj puni potencijal. U razgovoru je pojasnila da iz tog razloga, umrežavanje sa drugim evropskim gradovima Crnoj Gori može donijeti samo dobro, i korist za sve građane. "Kao što je poznato, sve regije u Crnoj Gori nisu jednako razvijene, a programi kao što je ovaj bacaju svijetlo na manje gradove otkrivajući njihov potencijal, pri čemu i mali gradovi iz Crne Gore mogu poslužiti kao uzori drugim većim gradovima Evrope."
Ono što joj je takođe privuklo pažnju jeste Festival gradova koji organizuje URBACT: "Festival okuplja predstavnike svih učesnika programa na jednom mjestu gdje se razmjenjuju ideje i iskustva. Umrežavanje je najbolji način da se razmijene iskustva, i daju nove ideje koje se uvijek nadograde i rezultiraju sjajnim korisnim projektima. Činjenica da se URBACT bavi raznolikim temama, čini festival još zanimljivijim."
Između ostalih tema, tu je i tema mladih, pa je mlada evropska ambasadorka prepoznala prostor za uključivanje mladih. Marija smatra da bi bilo korisno da crnogorski partneri koji se bave ovom, ali i drugim temamama relevantnim za mlade, uključe ovu ciljnu grupu u svoj rad ili projekte. "Mislim da imati na drugoj strani nekog ko sluša ideje mladih ljudi uvijek donosi novi ugao posmatranja situacije, s jedne strane kroz znanje i inovativnost mladih, a s druge kroz znanje i iskustvo starijih. Konačna inicijativa koja će koristiti svim građanima ne može izostati."
Na pitanje o urbanom održivom razvoju i primjerima koji su joj poznati, a koje bi željela da vidi i u svojoj zemlji, Marija je izdvojila jednu praksu koja je na nju ostavila utisak:
"Halmstad je grad na zapadnoj obali Švedske gdje je obrazovni sistem pratio nacionalna pravila. Mreža ONBOARD pružila je priliku da se usvoji pristup Mreže za inovacije u obrazovanju (EIN) za modernizaciju kurikuluma kroz digitalne tehnologije, što omogućava učenicima sticanje vještina potrebnih za radno tržište. Cilj je bio postizanje kratkoročnih rezultata kao što su mirnije učionice, ali i dugoročnih koristi za buduće profesionalce i građane.
Uspješna saradnja među partnerima dovela je do promjene obrazovnih kurikuluma i novog pristupa nastavi uz pomoć tehnologija i uključivanje roditelja. Gradsko vijeće Halmstada kreiralo je četiri klastera unutar svojih sektora: njega i podrška, obrazovanje i učenje, rast i privlačnost, i infrastruktura. Cilj ovih klastera je poboljšanje komunikacije unutar opštine i integrisani pristup radu. Ova inicijativa je ojačala ciljeve socijalne održivosti grada, unaprijedila saradnju između dva opštinska odjeljenja za obrazovanje (osnovno i srednje), povećala resurse jednog od obrazovnih odeljenja i kreirala forum za planiranje, implementaciju i evaluaciju zajedničkog rada.
Smatram da bismo ovu ideju mogli prilagoditi i implementirati u Crnoj Gori, s obzirom na to da imamo pristup velikom broju fondova kao zemlja koja je predvodnica u pregovorima sa Evropskom unijom. Našem obrazovnom sistemu potrebna je reforma, više prakse, angažovanosti učenika i studenata, inovativniji pristup i umrežavanje institucija, što mislim da ovaj projekat primijenjen u Švedskoj pruža. Učenicima i studentima pokazao bi se inovativan način učenja, koji je inkluzivan, i koji pored njihovog formalnog obrazovanja, njeguje i njihove vještine i doprinos koji oni kao pojedinci daju društvu. Priprema ih za tržiste rada, a kroz znanja i vještine čini ih konkurentnim. Obrazovne ustanove su mjesto za formiranje mlade individue koja je pokretač društva, svjesne svoje okoline, sa mnogo znanja, što mislim da ovaj projekat podstiče, i nadam se da ću nešto slično imati priliku da vidim i u Crnoj Gori."
Zahvaljujući svom učešću u programu URBACT, Crna Gora ima priliku da uzme, ali i pruži, dobre prakse i iskustva. Vjerujemo da će Marija imati priliku da vidi i učestvuje u tom prenosu znanja.
