Η μάχη για το ταλέντο πέρα από τις πρωτεύουσες
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η κατάσταση της αγοράς εργασίας και οι υπάρχουσες ευκαιρίες συχνά οδηγούν τους ανθρώπους σε μετακινήσεις, με μια αυξανόμενη «έξοδο» νέων, μορφωμένων ατόμων -ιδιαίτερα εκείνων με πτυχία ανώτατης εκπαίδευσης- που επιλέγουν σταδιοδρομίες σε μεγαλύτερες, πιο ανεπτυγμένες πόλεις. Οι τελευταίες εκτιμήσεις υποστηρίζουν ότι πάνω από 10 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ σε εργάσιμη ηλικία ζουν σε άλλο κράτος μέλος. Η ελεύθερη κυκλοφορία αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα όλων των πολιτών της ΕΕ, κατοχυρωμένο από το δίκαιο της Ένωσης. Η Πολιτική Συνοχής της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 ενισχύει αυτό το πνεύμα σε περιφερειακό επίπεδο για τη δημιουργία μιας πιο ανταγωνιστικής και έξυπνης Ευρώπης. Σε επίπεδο πόλης, οι «θέσεις εργασίας και οι δεξιότητες» αποτελούν βασικό τομέα συνεργασίας στην Αστική Ατζέντα για την ΕΕ.
Η ευκολία μετακίνησης εντός της ΕΕ έχει συμβάλει περαιτέρω στο φαινόμενο της μετακίνησης ατόμων με γνώσεις-παιδεία στο εξωτερικό (brain drain), όπου ειδικευμένα άτομα μεταναστεύουν σε πιο οικονομικά δυναμικές περιοχές. Οι συνέπειες της απώλειας ταλέντων είναι εκτεταμένες, συμπεριλαμβανομένων των ελλείψεων εργατικού δυναμικού/ταλέντων καθώς οι κοινωνίες γερνούν και ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων συνταξιοδοτείται από το εργατικό δυναμικό. Στην οικονομία της γνώσης, η απώλεια ανοιχτόμυαλων, μορφωμένων ανθρώπων μπορεί να εμποδίσει την ικανότητα μιας πόλης να καινοτομεί, κάτι που συμβάλλει στην αργή παρακμή της τοπικής οικονομίας και, επακόλουθα, της ποιότητας ζωής. Αυτή η παρακμή θέτει σε κίνηση έναν αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο μετανάστευσης.
Πόλεις στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο αναγνωρίζουν την επείγουσα ανάγκη εφαρμογής πολιτικών για την προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων. Τι μορφή έχουν αυτές οι πολιτικές; Υπάρχουν άλλες λύσεις που πρέπει να δοκιμαστούν;
Οι ποικίλες μορφές προσέλκυσης και διατήρησης ταλέντου
Η προσέλκυση και διατήρηση ταλέντου συνιστά μια σύνθετη πρόκληση για τις πόλεις, και υπάρχουν πολλά στοιχεία που επηρεάζουν τις επιλογές των ταλαντούχων ανθρώπων – τα δύο πιο σημαντικά είναι οι θέσεις εργασίας και ο τρόπος ζωής. Οι αποφάσεις μετεγκατάστασης επηρεάζονται συχνά από ελκυστικές προσφορές εργασίας, καλύτερους μισθούς ή ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη επιχειρήσεων -όλα αποτελούν παράγοντες που σχετίζονται με την εργασία. Ωστόσο, εάν σε κάποιον δεν αρέσει ο τόπος, δεν είναι ικανοποιημένος με πτυχές του τρόπου ζωής, τελικά θα επιχειρήσει να αναζητήσει κάποιο καλύτερο μέρος. Πράγματι, στην εποχή της εξ αποστάσεως ή υβριδικής εργασίας, πολλοί άνθρωποι -ειδικά οι νεότεροι επαγγελματίες πληροφορικής, που μπορούν να εργαστούν σχεδόν από οπουδήποτε- προτιμούν να επιλέξουν έναν τόπο με βάση την ποιότητα ζωής.
Έτσι, εάν μια πόλη θέλει να προσελκύσει και να διατηρήσει ταλέντα, πρέπει να προσφέρει ελκυστικές θέσεις εργασίας (ή/και εξαιρετικές συνθήκες για τη λειτουργία και την ανάπτυξη μιας επιχείρησης) καθώς και τις βασικές προϋποθέσεις για μια ποιοτική ζωή. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες από τις πόλεις που επικεντρώνονται επί του παρόντος στην προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων είναι οι πρωτεύουσες και τα μεγάλα οικονομικά και γνωστικά κέντρα που είναι ήδη ελκυστικά ακόμη και χωρίς ενεργά μέτρα -αφήνοντας έτσι τις μικρότερες πόλεις με ένα πιο έντονο πρόβλημα.
C4TALENT: μια εταιρική σχέση με ιστορία URBACT
Η αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης προσέλκυσης-διατήρησης ταλέντων αποτελεί το κεντρικό σημείο του Δικτύου Σχεδιασμού Δράσης C4TALENT, που αποτελείται από 10 τοπικές αρχές από όλη την Ευρώπη: Νιρεγκιχάζα (Ουγγαρία), Αλγκέρο (Iταλία), Αλίτους (Λιθουανία), Σένταρ Σαράγεβο (Βοσνία-Ερζεγοβίνη), Πειραιάς (Eλλάδα), Πούλα (Κροατία), Ρόεσελαρε (Bέλγιο), Ρζεσζόφ (Πολωνία), Βάρμπεργκ (Σουηδία) και Βιλανόβα ι λα Γελτρού (Ισπανία). Το βασικό ερώτημα που επιδιώκουν να απαντήσουν συλλογικά είναι: «Πώς μπορούν οι μικρές και μεσαίες πόλεις να συμβάλουν στην προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων -αναπτύσσοντας ένα ελκυστικό οικοσύστημα υποστήριξης επιχειρήσεων και νεοσύστατων επιχειρήσεων;» Ο απώτερος στόχος τους είναι να μάθουν ο ένας από τον άλλον και να καθιερώσουν καλές πρακτικές για την ανάπτυξη περιβαλλόντων φιλικών προς τα ταλέντα και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις.
Αυτό απαιτεί μια πραγματικά ολοκληρωμένη προσέγγιση για την κατανόηση και αντιμετώπιση διαφόρων πτυχών του ευρύτερου πλαισίου της προσέλκυσης και διατήρησης ταλέντων, συγκεκριμένα:
το περιβάλλον πολιτικών
η πρόσβαση σε χρηματοδότηση
η πρόσβαση σε αγορές
η πρόσβαση σε υποστήριξη επιχειρήσεων
η πρόσβαση σε φυσικούς χώρους
η επιχειρηματική κουλτούρα.
Η συνεργασία χαρακτηρίζεται από έντονο URBACT ιστορικό: οι Νιρεγκιχάζα, Βιλανόβα ι λα Γελτρού και Πειραιάς συνεργάστηκαν στο Δίκτυο Μεταφοράς TechRevolution, ενώ οι Αλίτους, Ρόεσελαρε και Ρζεσζόφ συμμετείχαν στο TechRevolution 2.0. Αυτές οι πόλεις συνεργάστηκαν ξανά μέσω του C4TALENT -μαζί με τους νέους εταίρους- για να συνεχίσουν το ταξίδι τους στο URBACT, εισάγοντας νέες πτυχές, και χρησιμοποιώντας ως θεμέλια τα όσα έχουν ήδη μάθει και επιτύχει.
Δουλεύοντας επί του πεδίου: κοινές θεματικές, διαφορετικές τοπικές προκλήσεις
Ενώ οι πόλεις-εταίροι του C4TALENT εργάζονται σε ένα κοινό θεματικό πλαίσιο πολιτικών, δεν υπάρχει μια ενιαία λύση για την ποικιλία των συγκεκριμένων, τοπικών προκλήσεων που σχετίζονται με την προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων. Αρχικά, ορισμένες πόλεις-εταίροι -όπως οι Νιρεγκιχάζα και Βιλανόβα ι λα Γελτρού- διαθέτουν ήδη έναν εικονικό ή φυσικό χώρο που λειτουργεί ως «κόμβος επιχειρήσεων» για τους πρόσφατους αποφοίτους και τις νέες επιχειρήσεις. Ωστόσο, πρέπει να αλλάξουν τις προτεραιότητές τους, να εκσυγχρονιστούν και να αναπτυχθούν για να ανταποκριθούν καλύτερα στις συγκεκριμένες ανάγκες των τοπικών επιχειρηματιών και να προσαρμοστούν στις νέες προκλήσεις. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το ζήτημα, η Βιλανόβα ι λα Γελτρού προσκάλεσε περίπου 50 μαθητές λυκείου να μοιραστούν τα ερευνητικά τους ενδιαφέροντα και να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες επιχειρηματικής δικτύωσης. Με παρόμοια προσέγγιση, το Σένταρ Σαράγεβο ίδρυσε μια ένωση της κοινότητας νεοσύστατων επιχειρήσεων στο Κέντρο Αριστείας για την Επιχειρηματικότητα του Δήμου.
Στην Αλίτους, εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση για τον Κόμβο Επιχειρήσεων και τον χώρο συνεργασίας της Αλίτους. Η συμμετοχή της τοπικής επιχειρηματικής κοινότητας είναι κρίσιμη για την επιτυχία αυτού του χώρου, και για αυτό ο δήμος ανέπτυξε πρόσφατα μια γενική κατεύθυνση και έγγραφα προμηθειών. Στη Ρόεσελαρε, το Βελγικό Εθνικό Σημείο URBACT διοργάνωσε, τον Φεβρουάριο του 2024, σεμινάριο με θέμα «Πώς να χρηματοδοτήσω το τοπικό μου αναπτυξιακό σχέδιο» με παρουσιάσεις από τις τοπικές βελγικές και γαλλικές κυβερνήσεις σχετικά με την εμπειρία τους στην κατάρτιση τοπικών αναπτυξιακών σχεδίων.
Στη Βάρμπεργκ, οι προσπάθειες για τη σύνδεση των τοπικών επιχειρήσεων και φοιτητών αποδείχθηκαν ιδιαίτερα επιτυχημένες. Τον Νοέμβριο του 2023, διοργανώθηκε ένα «Energy Challenge Hackathon» στην Πανεπιστημιούπολη Βάρμπεργκ υπό την αιγίδα της εταιρείας Varberg Energi. Αυτή ήταν μια αμοιβαίως επωφελής εμπειρία τόσο για τους φοιτητές, που μπορούσαν να δοκιμάσουν τις γνώσεις και τη δημιουργικότητά τους σε πραγματικές συνθήκες, όσο και για την Varberg Energi, που μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτές τις νέες συνεισφορές και προοπτικές για να αναβαθμίσει τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της.
Το ταξίδι του URBACT συνεχίζεται: από το σχεδιασμό δράσεων στην οικοδόμηση ταχέως αναπτυσσόμενων επιχειρηματικών οικοσυστημάτων
Είναι εμφανές πως οι ευρωπαϊκές πόλεις σήμερα καλούνται να διαχειριστούν μια σειρά από προκλήσεις για να προσελκύσουν και να διασφαλίσουν ένα ταλαντούχο εργατικό δυναμικό για τον μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα. Οι πόλεις που συμμετέχουν στο Δίκτυο C4TALENT, οι οποίες αντιπροσωπεύουν μικρότερους δήμους, έχουν ενωθεί για να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις στα αντίστοιχα, συγκεκριμένα πλαίσιά τους.
Θέλετε να μάθετε περισσότερα για το C4TALENT; Μείνετε συντονισμένοι για τις τελευταίες ενημερώσεις και άρθρα από το Δίκτυο στην URBACT ιστοσελίδα τους! Ακολουθήστε τη σελίδα LinkedIn του Δικτύου για να ανακαλύψετε τα μοναδικά πλεονεκτήματα κάθε πόλης-εταίρου στη σειρά βίντεο «city pitch».
Θέλετε να ενημερωθείτε για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη; Επισκεφθείτε τον Κόμβο Γνώσης URBACT για ιστορίες και πληροφορίες σχετικά με την Κινητικότητα, τη Στέγαση, τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό και άλλους θεματικούς τομείς.
