Η Πολιτική Συνοχής της ΕΕ περιλαμβάνει αμέτρητους τοπικούς και περιφερειακούς δρώντες, όργανα και κοινότητες. Οι διαβουλεύσεις αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο για να διασφαλίζεται πως αυτές οι πολιτικές ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και τις ανάγκες των πολιτών. Το 2024, το INTERREG πραγματοποίησε μια δημόσια διαβούλευση σχετικά με το μέλλον της Πολιτικής Συνοχής (από το 2027 και έπειτα). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρείχε ένα κοινό εργαλείο γνώσης για τη συλλογή δεδομένων και απόψεων, προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες κάθε προγράμματος INTERREG.
Σε αυτό το πλαίσιο, το URBACT διεξήγε μια ηλεκτρονική έρευνα και διαβουλευτικά σεμινάρια. Η δράση αυτή καθαυτή αποτέλεσε μια άσκηση συνεργασίας, ακολουθώντας την ενσωματωμένη προσέγγιση της μεθόδου URBACT, με ισχυρή συμμετοχή, συνεπίγνωση και μάθηση μέσω της συνδημιουργίας και της δράσης. Από τη διαβούλευση προέκυψε σημαντική πληροφόρηση βασισμένη σε δύο τύπους δεδομένων: α) μια ηλεκτρονική, ανοιχτή στο ευρύ κοινό έρευνα στην οποία συμμετείχαν 228 άτομα και β) 12 διαβουλευτικά σεμινάρια με ποικίλους ενδιαφερόμενους και πολίτες (330 συμμετέχοντες συνολικά).
Ποια είναι τα βασικά ευρήματα και προτάσεις που προέκυψαν από τη διαβούλευση; Τι επιφυλάσσει το μέλλον για το URBACT και τις πόλεις στο πλαίσιο των διαρκώς εξελισσόμενων πολιτικών και προγραμμάτων;
Συνοπτική παρουσίαση των βασικών ευρημάτων: απόψεις των Ευρωπαϊκών πόλεων σχετικά με την αστική συνεργασία
Τα αποτελέσματα της διαβούλευσης ελέγχθηκαν από μια ομάδα ειδικών του URBACT και συγχωνεύθηκαν σε ένα τελικό δελτίο που εγκρίθηκε από την Επιτροπή Επιτήρησης του URBACT.
Το URBACT Harvesting Report (Δεκέμβρης 2024) διατυπώνει τρία βασικά μηνύματα εκ μέρους του URBACT σχετικά με το μέλλον της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ.
Η αστική συνεργασία είναι μείζονος σημασίας για τη συνοχή και για την Ευρωπαϊκή κοινότητα. Δημιουργεί μια κοινή Ευρωπαϊκή ταυτότητα και αίσθημα εμπάθειας μεταξύ χωρών και πολιτισμών.
Η αστική συνεργασία αποτελεί μια μακροπρόθεσμη δέσμευση πολλών εταίρων που αποδίδει ισχυρές απαντήσεις σε πολύπλοκες κοινωνικές προκλήσεις.
Η αστική συνεργασία αποτελεί ένα ισχυρό κίνημα που κατευθύνει την αστική αλλαγή προς μια καλύτερη και προσανατολισμένη στο μέλλον Ευρώπη.
Η διαβούλευση αποκαλύπτει όχι μόνο τα κύρια ζητήματα που διαμορφώνουν το μέλλον των πόλεων αλλά και τονίζει την ειδική συμβολή του URBACT, στο πλαίσιο του INTERREG και της Πολιτικής Συνοχής για την περίοδο μετά το 2027. Ας δούμε πιο λεπτομερώς μερικά από αυτά τα ευρήματα και τις απόψεις διαφόρων συμμετεχόντων στη διαβούλευση!
Τοπική βιώσιμη ανάπτυξη
Ανεξαρτήτως από το εάν το θέμα είναι οι πράσινες υποδομές, η ανανεώσιμη ενέργεια, ή η βιώσιμη κινητικότητα, η διαβούλευση φανέρωσε ισχυρό ενδιαφέρον σχετικά με τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη σε πόλεις κάθε μεγέθους.
Οι συμμετέχοντες επίσης ανέδειξαν την ανάγκη για περισσότερη ανταλλαγή απόψεων και συνεργασία προκειμένου να υποστηριχθούν οι ανάγκες και δυνατότητες των πόλεων. Ανάμεσα σε άλλες σημαντικές πτυχές, η συμμετοχή και ενδυνάμωση των πολιτών, ο ενοποιημένος και στρατηγικός σχεδιασμός, οι τοπικοί στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης και η δημιουργία αποτελεσματικών διαδικασιών τοπικής ανάπτυξης ταυτοποιήθηκαν ως ζητήματα που χρήζουν περισσότερης προσοχής στο πλαίσιο της μελλοντικής εδαφικής συνεργασίας.
"Χρειαζόμαστε περισσότερη βοήθεια και συμμετοχή από τις εθνικές αρχές, περισσότερα κίνητρα που να επιφέρουν καλή συνεργασία, και περισσότερη προώθηση των αναγκών και δυνατοτήτων των πόλεων." Πολίτης
Μάθηση και ανταλλαγή γνώσης
Τα αποτελέσματα της διαβούλευσης καταδεικνύουν πως η συνεργασία μεταξύ πόλεων χαίρει εκτίμησης, καθώς προωθεί την από κοινού μάθηση και ανταλλαγή γνώσης μέσω κοινών σεμιναρίων, εκπαιδευτικών επισκέψεων, και ανταλλαγών. Οι πόλεις μικρού και μεσαίου μεγέθους εκτιμούν ιδιαίτερα τέτοιες ευκαιρίες.
Οι διαβουλεύσεις φανέρωσαν πως οι μικρές πόλεις αναζητούν πιο άμεσα κίνητρα για να αξιολογήσουν και να αναγνωρίσουν την καλή συνεργασία.
"Η διαδικασία μάθησης από και μαζί με τις Ευρωπαϊκές πόλεις εταίρους μας, είναι πιο αποτελεσματική μέσω των από κοινού σεμιναρίων." Τοπική αρχή, Διοίκηση Δήμου.
Χρηματοδότηση
Οι ευκαιρίες χρηματοδότησης είναι πολύτιμες για κάθε περιφέρεια και πόλεις όλων των μεγεθών, με έμφαση να δίνεται στην ενημέρωση για νέες ευκαιρίες χρηματοδότησης και για το πώς αυτές μπορούν να προσεγγιστούν. Η συγκεκριμένη πτυχή, ξανά, τονίστηκε από τις πόλεις μικρού και μεσαίου μεγέθους.
"Πρέπει να ενισχύσουμε την έρευνα για ευκαιρίες χρηματοδότησης." Πολίτης
Υπάρχει σαφής συμφωνία για την ανάγκη επιπλέον χρηματοδότησης σε συνέχεια της υπάρχουσας. Οι αντιπρόσωποι των πόλεων έχουν εκφράσει ισχυρή επιθυμία για εφαρμογή επενδυτικών προγραμμάτων, που περιλαμβάνουν τη μετατροπή κτηρίων, δημόσιων χώρων, την αποκατάσταση της πολιτισμικής κληρονομιάς και κοινωνικών εγκαταστάσεων.
Επιτυγχάνοντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, μαζί με την ανάπτυξη έξυπνων πόλεων και δημόσιων ψηφιακών υπηρεσιών για συμμετοχή των πολιτών, αποτέλεσαν ζητήματα που επισημάνθηκαν στις απαντήσεις.
Κάποιοι πρότειναν τη χρήση ψηφιακών εργαλείων και μεταφραστικών υπηρεσιών, ώστε να διευκολυνθεί η διασυνοριακή συνεργασία. Μεταξύ των μικρότερων πόλεων, οι ιστότοποι των προγραμμάτων και τα διαδικτυακά εργαλεία επισημάνθηκαν ως τρόποι για βελτίωση της ανταλλαγής και αποτελεσματικότητας των πληροφοριών.
"Η ΕΕ πρέπει να πρωτοστατήσει με πιο καινοτόμες, πολυ-τομεακές και τολμηρές πρωτοβουλίες, αντί να συμβιβάζεται με τυπικές προσεγγίσεις." Ιδιωτικός τομέας
Καλώντας τις φωνές του μέλλοντος
Στο πλαίσιο αυτής της διαβούλευσης, η συμμετοχή των νέων αποτέλεσε σημαντικό στοιχείο, δεδομένου πως αυτοί και οι μελλοντικές γενιές θα επηρεαστούν περισσότερο από τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των υφιστάμενων πολιτικών.
Αξιολογώντας τις απαντήσεις που δόθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας, οι νέοι έδειξαν σημαντική αντίληψη των προβλημάτων και των καλών λύσεων σε σχέση με ποικίλα ζητήματα που απασχολούν τις πόλεις, και ειδικά αυτών που τους επηρεάζουν, όπως η κινητικότητα, η ασφάλεια, η συμπερίληψη στον πολιτισμό και η πρόσβαση στη φύση, η κλιματική αλλαγή, η φτώχεια, η καταπολέμηση των έμφυλων διακρίσεων, και η ψυχική υγεία. Εξέφρασαν τις απόψεις τους, σε διαλόγους μεταξύ φοιτητών, συνεργαζόμενοι προς τη δημιουργία τοπικών λύσεων, και περισσότερων ευκαιριών για συμμετοχή μέσω σχημάτων συνεργασίας. Η ανατροφοδότηση και οι απαντήσεις που δόθηκαν από τους νέους σε αυτή τη διαβούλευση έδειξαν πως υπάρχει σημαντική δυναμική στη συμμετοχή των νέων στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη των Ευρωπαϊκών πόλεων.
"Η πόλη πρέπει να προσφέρει περισσότερη πρόσβαση στη φύση (π.χ. να κάνει τον Σηκουάνα στο Παρίσι πιο προσβάσιμο για πεζούς) και να κάνει αυτή την πρόσβαση στη φύση ασφαλή για όλους." Νέος/α
Η εμπειρία του URBACT
Στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης, το Harvesting Report παρέχει ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με το ρόλο του URBACT στην ενίσχυση της Ευρωπαϊκής συνεργασίας.
"Μαθαίνουμε καλές πρακτικές, τεχνογνωσία και μεθόδους για τη διαχείριση των πόλεων από τους Ευρωπαίους εταίρους μας στο δίκτυο URBACT." ΜΚΟ
Δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στο γεγονός πως η συμμετοχή στις δράσεις του URBACT παρείχε στις πόλεις μεγαλύτερη προβολή και πρόσβαση σε πρόσθετες ευκαιρίες χρηματοδότησης, ακόμα και μετά την ολοκλήρωση του κάθε προγράμματος.
"Το URBACT ήταν εφαλτήριο για την πόλη μου ώστε να αποκτήσει προβολή σε διεθνές επίπεδο και να λάβει άλλες χρηματοδοτήσεις." Πόλη/Τοπική Αρχή
Οι ακόλουθες ενότητες εξηγούν περαιτέρω τις απόψεις σχετικά με το URBACT -παρούσες και με μελλοντικές διαστάσεις.
Τα πλεονεκτήματα της συνεργασίας
Η ενεργή συμμετοχή πολιτών στη σχεδίαση και εφαρμογή προγραμμάτων, ώστε να εξασφαλίζεται πως η φωνή τους ακούγεται και οι ανάγκες τους ικανοποιούνται.
Η επικύρωση των ιδεών που συναντώνται σε επιτυχημένα προγράμματα, όπως οι Καλές Πρακτικές URBACT, συνιστά θεμέλιο για την αναγνώριση καλών ιδεών, που βοηθά να πειστούν οι τοπικοί εταίροι και όσοι δημιουργούν πολιτικές ("Δούλεψε εκεί, γιατί να μη το δοκιμάσουμε και εμείς;)
...και πολλά άλλα...
Το πλαίσιο του URBACT
Εκδηλώσεις με στόχο την ενίσχυση των ικανοτήτων της διοίκησης των πόλεων, όπως το URBACT Summer University και εκπαίδευση σχετικά με τους πόρους του URBACT, γίνονται αντιληπτά ως μια πολύ σημαντική προστιθέμενη αξία που αποκομίζουν πόλεις κάθε μεγέθους χάρη στο URBACT.
Η δικτύωση και οι δραστηριότητες διάδοσης αποτελούν τον πυρήνα του URBACT και ένα ισχυρό στοιχείο συνοχής.
Η ειδίκευση σε προγράμματα και δράσεις συνεργασίας συνιστά ένα σημαντικό πλεονέκτημα για τις πόλεις που συμμετέχουν στα δίκτυα URBACT και επισημαίνεται ως κεντρικό στοιχείο για την επέκταση της επιδεξιότητας.
"Το λειτουργικό πλαίσιο θέτει σαφείς προσδοκίες από την αρχή, παρέχοντας ισχυρή καθοδήγηση στις πόλεις." Μέλος της Επιτροπής Επιτήρησης
Μια λίστα επιθυμιών του URBACT
Ένα από τα ερωτήματα της διαβούλευσης ήταν: "Ποια είναι η σημαντικότερη καινοτομία που θα θέλατε να δείτε από το μελλοντικό URBACT;". Ανεξαρτήτως του μεγέθους της πόλης, υπάρχει η επιθυμία για απλούστευση και λιγότερες ή ευκολότερες απαιτήσεις όσον αφορά τις εκθέσεις αναφορών, συμπεριλαμβανομένων και των διαδικασιών αποζημίωσης του URBACT. Οι πόλεις επιθυμούν επίσης περισσότερη υποστήριξη στην εφαρμογή των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από τη συνεργασία.
Υπάρχει, επιπλέον, μια κοινή θέληση για περισσότερα δίκτυα, συνδιαλλαγές και καινοτόμα προγράμματα. Οι μικρές πόλεις ειδικότερα εξέφρασαν την ανάγκη για περισσότερα προγράμματα/δράσεις και σεμινάρια επικοινωνίας. Οι ενδιαφερόμενοι προτείνουν επίσης ενισχυμένη εξωτερική και διεθνή αστική συνεργασία.
Η ομάδα ειδικών ανέλυσε επίσης συγκεκριμένες ανάγκες βάσει του μεγέθους της πόλης.
Μικρές πόλεις: έμφαση στην ανάγκη συμμετοχής υπαίθριων περιοχών και ανάγκη για περισσότερα εργαλεία και σεμινάρια.
Μεσαίες πόλεις: ζήτησαν να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση και υποστήριξη στις μικρές και μεσαίου μεγέθους πόλεις.
Μεγάλες πόλεις: επισήμαναν την ανάγκη για περισσότερη έμφαση στη δημοκρατία, τον διάλογο μεταξύ των πολιτών και ευκολότερα συστήματα συγχρηματοδότησης.
Προτάσεις πολιτικών
Το Harvesting Report του URBACT ολοκληρώνεται με 11 συστάσεις οργανωμένες ανάλογα με το επίπεδο που στοχεύεται, δηλαδή συστάσεις για πολιτικές και προγράμματα. Οι συστάσεις πολιτικών αφορούν ενδείξεις για την κατεύθυνση της αστικής συνεργασίας -όπως αυτή έχει διαμορφωθεί από το URBACT και το σημαντικό της ρόλο για την ενίσχυση των ικανοτήτων των πόλεων κάθε μεγέθους, την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, την χρηματοδότηση που έρχεται ως ακόλουθη στους υπάρχοντες πόρους. Οι συστάσεις για προγράμματα προσφέρουν μια άποψη των ερωτηθέντων ενδιαφερομένων για σημαντικές πτυχές της συνεργασίας μεταξύ πόλεων, όπως την προσαρμοστικότητα και την ευελιξία καθ' όλη τη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου, την πολυπλοκότητα και τη δυναμική που χαρακτηρίζουν την ολοκληρωμένη αστική ανάπτυξη, καθώς και την εμβάθυνση και διεύρυνση της τοπικής συμμετοχής, όπως οι Τοπικές Ομάδες URBACT.
Δείτε παρακάτω δύο από τις προτάσεις και τη λογική τους.
Η αστική συνεργασία πρέπει να αποτελεί μια ελκυστική και εύκολα προσβάσιμη επιλογή πολιτικής ΓΙΑ ΌΛΕΣ ΤΙΣ Π'ΟΛΕΙΣ στην Ευρώπη.
Λογική: Η διαβούλευση των ενδιαφερόμενων φανέρωσε πώς οι πόλεις σε όλη την Ευρώπη ποικίλουν σημαντικά όσον αφορά το μέγεθος, την οικονομία και τους πόρους, τις θεσμικές και ανθρώπινες ικανότητες, τη διακυβέρνηση και νομοθεσία, την ανάπτυξη υποδομών, και πολλά άλλα. Οι πόλεις που ήδη έχουν πραγματοποιήσει μια σημαντική διαδρομή προς τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη και τον ενσωματωμένο/ολοκληρωμένο σχεδιασμό, δύναται να παρέχουν γνώση, πληροφόρηση και έμπνευση στις πόλεις που μόλις ξεκινούν αυτό το εγχείρημα.
2. Εμβάθυνση και διεύρυνση της τοπικής ΣΥΜΜΕΤΟΧΉΣ, όπως οι ΤΟΠΙΚΈΣ ΟΜΆΔΕΣ URBACT, ενισχύοντας τις ικανότητες των πόλεων προς την από κοινού δημιουργία και κτήση μέσω συνδιαλλαγής και από κοινού μάθησης.
Λογική: Η διαδικασία διαβούλευσης φανέρωσε μια εκτεταμένη ανάγκη για περαιτέρω ανάπτυξη της διατομεακής συνεργασίας με ενδιαφερόμενους δρώντες, όπως ο ιδιωτικός τομέας, πανεπιστήμια και πολίτες, ώστε να δοθεί ισχύς στο σχεδιασμό ενός βιώσιμου προγράμματος στο οποίο θα μπορούν όλοι να συμμετέχουν, να συνεισφέρουν και να ωφεληθούν.
Μελλοντικές προοπτικές για την Ευρωπαϊκή αστική συνεργασία
Ένα από τα πιο σημαντικά συμπεράσματα της διαβούλευσης είναι πως η συνεργασία μεταξύ των πόλεων επιφέρει το όφελος της δόμησης μιας Ευρωπαϊκής ταυτότητας. Μια τέτοια κοινή ταυτότητα συνεισφέρει σημαντικά στη συνοχή και ενδυναμώνει την αίσθηση της κοινότητας και εμπάθειας μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών. Όταν η αστική καινοτομία είναι ευθυγραμμισμένη και οι πόλεις μοιράζονται τους τρόπους εφαρμογής βιώσιμων δράσεων, διαθέτουν μία μεταμορφωτική δύναμη προς μια καλύτερη και προσανατολισμένη προς το μέλλον Ευρώπη.
Κοιτάζοντας μπροστά, η φιλοσοφία και η μέθοδος του URBACT θα εξακολουθούν να παρέχουν μια ξεχωριστή συνεισφορά στην Ευρωπαϊκή συνοχή, μια συνεισφορά που προωθεί τη βιώσιμη αστική αλλαγή μέσω της συνεργασίας και της συμπερίληψης.
Διαβάστε το πλήρες Harvesting Report (και τα παραρτήματά του) για να βρείτε την πλήρη λίστα συστάσεων, αλλά και τις μελλοντικές κατευθύνσεις για το πρόγραμμα URBACT και την Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνοχής μετά το 2027.
Ανακαλύψτε περισσότερα σχετικά με τη διαδικασία διαβούλευσης, καθώς και τις δύο μεθόδους ανάλυσης δεδομένων, που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη και χρησιμοποιήθηκαν για την ανάλυση των αποτελεσμάτων, εδώ.
