Τα Δίκτυα σε αριθμούς
Από την 1η Ιουνίου 2023 έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2025, 252 ατομικοί εταίροι από 28 ευρωπαϊκές χώρες έχουν ξεκινήσει 30 Δίκτυα Σχεδιασμού Δράσης, στο πλαίσιο του Προγράμματος URBACT IV. Μέσω της συμμετοχής τους στο URBACT, στοχεύουν να καλλιεργήσουν γνώσεις και δεξιότητες ώστε να συνδημιουργήσουν και να αναπτύξουν μακροπρόθεσμα Ολοκληρωμένα Σχέδια Δράσης προκειμένου να αντιμετωπίσουν τοπικές προκλήσεις. Αυτά τα σχέδια καθορίζουν τις δράσεις που θα εφαρμοστούν καλύπτοντας χρονοδιαγράμματα, ευθύνες, κοστολόγηση, πηγές χρηματοδότησης, δείκτες παρακολούθησης και αξιολογήσεις κινδύνων. Το κάθε Δίκτυο αποτελείται από έναν Κύριο Εταίρο και άλλους 8-10 εταίρους του έργου. Ανάμεσα στους 252 εταίρους, οι μισοί είναι νεοεισερχόμενοι στο Πρόγραμμα ενώ οι άλλοι μισοί έχουν ήδη εμπειρία με το URBACT III (2014-2020).
Όλα τα εγκριθέντα Δίκτυα Σχεδιασμού Δράσης URBACT (2023-2025) ευθυγραμμίζονται με την Πολιτική Συνοχής της ΕΕ και θα συνεισφέρουν στους πέντε ειδικούς στόχους πολιτικών της: 1) μία πιο ανταγωνιστική και έξυπνη Ευρώπη 2) μία πιο πράσινη Ευρώπη 3) μία πιο συνδεδεμένη Ευρώπη 4) μία πιο κοινωνική και συμπεριληπτική Ευρώπη και 5) μία Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες της.
Πέρα της γεωγραφικής τους διαφορετικότητας, τα 30 Δίκτυα ξεχωρίζουν και για το μεγάλο εύρος των θεματικών τους. Η μέθοδος URBACT, η οποία ακολουθείται από όλα τα Δίκτυα, διασφαλίζει την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης: πιο απλά, ανεξαρτήτως του θέματος, οι οικονομικοί, κοινωνικοί, περιβαλλοντικοί και τοπικοί παράγοντες λαμβάνονται πάντα υπόψη.
Στο παρόν άρθρο, για πιο εύκολη περιήγηση, τα Δίκτυα ταξινομούνται βάσει των θεματικών τους: Συμμετοχική Διακυβέρνηση, Αστικός Σχεδιασμός, Τοπική Ανάπτυξη, Κλιματική Δράση και Κοινωνική Συνοχή.
Συμμετοχική Διακυβέρνηση
Τα Δίκτυα με θεματικό άξονα τη συμμετοχική διακυβέρνηση επικεντρώνονται σε μια ευρεία ποικιλία θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής των πολιτών, της υγείας, της εντοπιότητας των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και πολλά άλλα.
Με επικεφαλής το Genk (Βέλγιο), το Δίκτυο Agents of Co-Existence προωθεί καινοτόμες προσεγγίσεις σε κοινωνικές προκλήσεις και επιδιώκει τοπικές πολιτικές χωρίς αποκλεισμούς με ενεργό συμμετοχή της κοινότητας, ενισχύοντας τις δεξιότητες και τις ικανότητες των δημοσίων υπαλλήλων και δημιουργώντας νέες οργανωτικές δομές και κουλτούρες.
Η ανάπτυξη τοπικά προσαρμοσμένων διαδικασιών διακυβέρνησης είναι ο κύριος στόχος του Cities for Sustainability Governance, με το Espoo (Φινλανδία) ως Κύριο Εταίρο, αλλά ειδικά χρησιμοποιώντας τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών ως στρατηγικό όχημα.
Από την καρδιά του Παρισιού (Γαλλία), οι ευρωπαϊκές πόλεις που συμμετέχουν στο CITIES@HEART εργάζονται για ένα ισορροπημένο και χωρίς αποκλεισμούς κέντρο πόλης για όλους τους χρήστες, αντιστρέφοντας την απώλεια ελκυστικότητας για πόλεις διαφορετικών μεγεθών και υπόβαθρου. Το Δίκτυο One Health 4 Cities, με επικεφαλής τη Λυών (Γαλλία), στοχεύει στην προώθηση της ενσωμάτωσης της προσέγγισης One Health σε αστικές στρατηγικές και έργα, αναπτύσσοντας εργαλεία που ενδυναμώνουν τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων και τις επιχειρησιακές ομάδες για να αυξήσουν τον θετικό αντίκτυπο των αστικών έργων στην ευημερία και την υγεία των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος.
Αστικός Σχεδιασμός
Τα Δίκτυα αστικού σχεδιασμού καλύπτουν μια σειρά από καίρια θέματα όπως η κινητικότητα, η προσβασιμότητα, η βιωσιμότητα, οι δημόσιοι χώροι, οι χωρικές συνδέσεις και η εδαφική συνοχή.
Το PUMA (Planning Urban Mobility Actions) βοηθά πόλεις όπως η Liepaja (Λετονία), που είναι ο Κύριος Εταίρος του, να αναπτύξουν ολοκληρωμένα σχέδια δράσης για την κινητικότητα, προκειμένου να επιτύχουν κλιματικά ουδέτερη και βιώσιμη κινητικότητα σε μικρές και μεσαίες πόλεις. Είναι ανθρωποκεντρικό, δίνοντας προτεραιότητα στις ανάγκες και την ευημερία των ανθρώπων.
Το Δίκτυο S.M.ALL αφορά το «διαμοιρασμό αστικών λύσεων για προσβάσιμη, βιώσιμη κινητικότητα για όλους». Με επικεφαλής τη Φεράρα (Iταλία), οι εταίροι πλοηγούνται στην πολυπλοκότητα δύο παραδειγμάτων κινητικότητας του URBACT: της συμπερίληψης και της βιωσιμότητας.
Η Romagna Faentina (Iταλία) βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του ECONNECTING - Greener & closer communities, ενός Δικτύου που επικεντρώνεται σε βιώσιμες λύσεις αστικής-αγροτικής κινητικότητας εντός της περιοχής των 30 λεπτών, σχεδιάζοντας και εφαρμόζοντας στρατηγικές εγγύτητας για αγροτικές-αστικές λειτουργικές περιοχές.
Το SCHOOLHOODS θέτει την υγεία και την ασφάλεια των παιδιών στο επίκεντρο ενός ασφαλούς, πράσινου και χαρούμενου τρόπου μετακίνησης προς το σχολείο. Με επικεφαλής το Ρέθυμνο (Eλλάδα), οι πόλεις που ανήκουν σε αυτό το Δίκτυο URBACT συνεργάζονται στενά με μαθητές, γονείς και δασκάλους για να συνδημιουργήσουν λύσεις που επιτρέπουν στους μαθητές να πηγαίνουν στο σχολείο μόνοι τους.
Από το Balbriggan (Iρλανδία) μέχρι τα σύνορα της Ευρώπης, ο κύριος στόχος του Δικτύου EcoCore είναι να επιταχύνει την πράσινη μετάβαση, ειδικά στα εργασιακά περιβάλλοντα των βιομηχανικών περιοχών των συνεργαζόμενων πόλεων, οι οποίες μεταβαίνουν σε πηγές ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα για μεταφορά, θέρμανση και ηλεκτρική ενέργεια.
Σε μια αποστολή σύνδεσης αστικών-αγροτικών κοινοτήτων, η Creacció Agència d'Emprenedoria του Vic (Ισπανία) ηγείται επί του παρόντος του Δικτύου Beyond the Urban, το οποίο προωθεί την αστική-αγροτική κινητικότητα μέσω της δοκιμής και της εφαρμογής βιώσιμων, προσβάσιμων και ολοκληρωμένων λύσεων κινητικότητας, με έμφαση στη διατροπικότητα, την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, τη συμπερίληψη, την ισότητα των φύλων και τα ψηφιακά εργαλεία.
Τοπική Ανάπτυξη
Η τοπική οικονομία, το εδαφικό μάρκετινγκ και ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι μερικά από τα θέματα που καλύπτονται από τα Δίκτυα τοπικής ανάπτυξης.
Το C4TALENT, με Κύριο Εταίρο την Πόλη Nyíregyháza (Ουγγαρία), επιδιώκει τη δημιουργία περιβαλλόντων φιλικών προς τις επιχειρήσεις και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις στις πόλεις, προκειμένου να μειώσει τις επιπτώσεις της φυγής ταλέντων, προσελκύοντας και διατηρώντας ταλαντούχους νέους επαγγελματίες.
Μετά την πανδημία COVID-19 που επιτάχυνε τον μετασχηματισμό γύρω από τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας, ο Οργανισμός Ανάπτυξης του Ντουμπρόβνικ (Κροατία) ξεκίνησε το Remote-IT, ένα Δίκτυο που επικεντρώνεται στις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πόλεις σχετικά με το μέλλον της εργασίας, διευκολύνοντας την απομακρυσμένη και υβριδική εργασία για ακμάζουσες πόλεις. Μια άλλη κροατική πόλη ηγείται ενός Δικτύου Σχεδιασμού Δράσης για την τοπική ανάπτυξη. Το Šibenik (Κροατία) βρίσκεται επικεφαλής του Residents of the Future, το οποίο αντιμετωπίζει το ζήτημα της αστικής ερήμωσης σε μικρές και μεσαίες πόλεις.
Με το Fundão (Πορτογαλία) ως Κύριο Εταίρο, ο πρωταρχικός στόχος του METACITY είναι να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα των μικρών και μεσαίων πόλεων με τεχνολογική συνείδηση, που επωφελούνται από την ευκαιρία να βελτιώσουν την αποδοτικότητα των υπηρεσιών και την ικανοποίηση των πολιτών που παρέχει το metaverse.
Το NextGen YouthWork, με επικεφαλής το Eindhoven (Ολλανδία), συμβάλλει επίσης στον ψηφιακό μετασχηματισμό, κάνοντας ένα βήμα παραπέρα και βελτιώνοντας την διαδικτυακή εργασία για τη νεολαία μέσω καινοτόμων ψηφιακών λύσεων σε επίπεδο πόλης.
Η ενίσχυση των τοπικών κοινοτήτων χωρίς ψηφιακές και τεχνολογικές ικανότητες, που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες προκλήσεις όσον αφορά τη διαφορετικότητα, την ισότητα των φύλων και τη συμπερίληψη, αποτελεί τον στόχο του TechDiversity, ενός Δικτύου που αποτελείται από μικρές και μεσαίες ευρωπαϊκές πόλεις και καθοδηγείται από τα Τρίκαλα (Eλλάδα). Με επικεφαλής το Mollet del Vallès (Ισπανία), το DIGI-INCLUSION προωθεί επίσης τη συμπερίληψη μέσω ψηφιακών εργαλείων, αντιμετωπίζοντας τον κοινωνικό αποκλεισμό και ενισχύοντας την ψηφιακή ένταξη, όχι μόνο παρέχοντας πρόσβαση στην τεχνολογία, αλλά και δίνοντας τη δυνατότητα στους ανθρώπους να αναπτύξουν τις απαραίτητες δεξιότητες ώστε να αξιοποιήσουν πλήρως τις ευκαιρίες που προσφέρει ο ψηφιακός κόσμος.
Η ζωή στις πόλεις συνεχίζεται ακόμη και μετά το σκοτάδι. Αυτή είναι η κύρια δήλωση του Δικτύου Cities After Dark. Με επικεφαλής τη Μπράγκα (Πορτογαλία), αυτό το Δίκτυο προωθεί την "Νυχτερινή Οικονομία", μέσω δραστηριοτήτων που είναι απαραίτητες για να λειτουργεί μια πόλη 24 ώρες το 24ωρο και να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία.
Κλιματική Δράση
Τα Δίκτυα Δράσης για το κλίμα αντιμετωπίζουν διάφορα ζητήματα, όπως την πράσινη μετάβαση, την κυκλική οικονομία, την πράσινη χρηματοδότηση και την αναδιαμόρφωση χώρων, μεταξύ άλλων.
Το Δίκτυο COPE (Coherent Place-based Climate Action), με επικεφαλής την Κοπεγχάγη (Δανία), ξεκλειδώνει τις πράσινες δυνατότητες της δράσης των πολιτών μέσω μιας προσέγγισης με βάση τον τόπο, αναγνωρίζοντας τους πολίτες και τις τοπικές ομάδες δράσης ως θεμελιώδεις ενδιαφερόμενους φορείς που εργάζονται για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης. Με επικεφαλής το Μόναχο (Γερμανία), οι πόλεις του Δικτύου LET'S GO CIRCULAR! επικεντρώνονται στην κυκλική μετάβαση των πόλεων. Αυτό το Δίκτυο επιδιώκει να διευθετήσει όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με μια ολιστική στρατηγική των κυκλικών αστικών οικοσυστημάτων, προωθώντας καινοτόμες λύσεις.
Οι εταίροι του BiodiverCity, με την στήριξη της Dunaújváros (Ουγγαρία) ως Κύριου Εταίρου, υποστηρίζουν και δίνουν τη δυνατότητα στις κοινότητες να σχεδιάσουν ισχυρές λύσεις που βασίζονται στη φύση, να προωθήσουν φιλικές προς το περιβάλλον συμπεριφορές των πολιτών και να συντάξουν Σχέδια Αστικής Πράσινης Ανάπτυξης, συμβάλλοντας στην επίτευξη της Στρατηγικής της ΕΕ για τη Βιοποικιλότητα.
Το In4Green συνιστά ένα συνεργατικό δίκτυο βιομηχανικών πόλεων, με επικεφαλής την Avilés (Ισπανία), με μια κοινή δέσμευση: να εφαρμόσει την πράσινη μετάβαση σε βιομηχανικές περιοχές/πόλεις, παραμένοντας παράλληλα ανταγωνιστικό και χωρίς αποκλεισμούς.
Η αποκατάσταση ξεχασμένων αστικών περιοχών και η μετατροπή σε πολύτιμους χώρους για και με τους κατοίκους είναι η αποστολή του GreenPlace. Αυτό το Δίκτυο, με επικεφαλής το Βρότσλαβ (Πολωνία), στοχεύει στην αποκατάσταση αστικών χώρων και στην κατασκευή χώρων φιλικών προς τους κατοίκους και το περιβάλλον, βελτιστοποιώντας έτσι τη χρήση των υπαρχόντων πόρων στο πλαίσιο της οικολογικής κρίσης και της οικονομικής και γεωπολιτικής κατάστασης.
Κοινωνική Συνοχή
Μια ποικιλία θεμάτων καλύπτεται από τα θεματικά δίκτυα κοινωνικής συνοχής, από την αστική αναγέννηση και την ανάπλαση χώρων έως το φύλο, την ισότητα, την ποικιλομορφία και τη συμπερίληψη.
Υπό την ηγεσία της Clermont Auvergne Métropole (Γαλλία), ο στόχος του FEMACT-Cities είναι να υποστηρίξει τη σύνταξη οκτώ Τοπικών Σχεδίων Δράσης για την Ισότητα των Φύλων σχετικά με τις κύριες προκλήσεις που αφορούν την ελευθερία και την ενδυνάμωση των γυναικών, μέσω της προστασίας, της εκπαίδευσης, της χειραφέτησης και της οικονομικής αυτονομίας. Το GenProcure ασχολείται επίσης με την ισότητα των φύλων, εστιάζοντας στις Δημόσιες Συμβάσεις με Ευαισθησία ως προς το Φύλο, και έχει επικεφαλής τη Vila Nova de Famalicão (Πορτογαλία). Αυτό το Δίκτυο προωθεί την ισότητα των φύλων μέσω των εργασιακών συναλλαγών, προμηθειών και υπηρεσιών στον δημόσιο τομέα.
Το Re-Gen αποτελεί ένα ευρωπαϊκό Δίκτυο πόλεων με επικεφαλής τη Βερόνα (Iταλία) που στοχεύει να υποστηρίξει τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη και την κοινωνική συμπερίληψη χάρη στον πρωταγωνιστικό ρόλο μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ηλικίας 10 έως 18 ετών, από μειονεκτικά υπόβαθρα.
Το U.R. Impact, με επικεφαλής το Cinisello Balsamo (Iταλία), δίνει προτεραιότητα στον κοινωνικό αντίκτυπο της αστικής αναγέννησης, διασφαλίζοντας την κοινωνική συμπερίληψη και την ανάπτυξη της κοινότητας κατά την αστική ανανέωση. Στο πλαίσιο αυτό, οι εταίροι θέτουν τους πολίτες και την κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική ευημερία τους στο επίκεντρο των διαδικασιών.
Το Βreaking Isolation, ένα Δίκτυο με επικεφαλής το Agen (Γαλλία), καταπολεμά την απομόνωση δημιουργώντας κοινωνικούς δεσμούς και συνδέσεις μεταξύ νέων και ηλικιωμένων και προωθώντας την κοινωνική ποικιλομορφία.
Προκειμένου να οικοδομήσει ανθεκτικές κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς, το WELDI ενδυναμώνει τις τοπικές αρχές για μια αξιοπρεπή ενσωμάτωση των νεοαφιχθέντων μεταναστών. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, οι πόλεις αυτού του Δικτύου, με επικεφαλής την Ουτρέχτη (Ολλανδία), συνεργάζονται με μετανάστες και άλλους κατοίκους, καθώς και με τοπικούς, εθνικούς και διεθνείς εταίρους.
Το Δίκτυο ARCHETHICS συγκεντρώνει ευρωπαϊκές πόλεις που μοιράζονται την παρουσία κληρονομιάς που συνδέεται με ένα σύνθετο και αμφιλεγόμενο ιστορικό παρελθόν (ολοκληρωτικά καθεστώτα, αμφισβητούμενα σύνορα), όπως ο Κύριος Εταίρος του, η Τσεζένα (Iταλία). Στόχος των εταίρων είναι να μετατρέψουν αυτή την κληρονομιά σε χώρους για τους ντόπιους και τους επισκέπτες, ώστε να μοιράζονται γνώσεις και να καταλήγουν σε πολυδιάστατες αντιλήψεις για το παρελθόν και νέα οράματα για το μέλλον.
Ακολουθήστε το ταξίδι των Δικτύων
Το παρόν άρθρο παρέχει μία σύντομη παρουσίαση των Δικτύων Σχεδιασμού Δράσης URBACT. Μείνετε συντονισμένοι για περισσότερες πληροφορίες από τους βασικούς εμπειρογνώμονες και τις πόλεις εταίρους! Μπορείτε επίσης να ενημερώνεστε για τα Δίκτυα μέσω των ειδικών ιστοτόπων τους και των προφίλ τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να επωφεληθείτε από τις γνώσεις τους και να δοκιμάσετε αντίστοιχες πρακτικές στις πόλεις σας.
